Katholiek Nieuwsblad, 22 mei 2024

Palliatieve zorg probeert “de last van pijn zoveel mogelijk te verlichten”, maar bovenal is het “een concreet teken van nabijheid en solidariteit met onze broeders en zusters die lijden”, aldus paus Franciscus in een boodschap aan een Canadees symposium over palliatieve zorg.

“Tegelijkertijd kan dit soort zorg patiënten en hun naasten helpen om de kwetsbaarheid, broosheid en eindigheid te accepteren die het menselijk leven in deze wereld kenmerken”, zei de paus.

Interreligieus symposium

Hij maakte de opmerkingen in een boodschap voor het eerste Internationale Interreligieuze Symposium over Palliatieve Zorg van 21 tot en met 23 mei in Toronto, georganiseerd door de Pauselijke Academie voor het Leven en de Canadese bisschoppenconferentie. Aartsbisschop Vincenzo Paglia, voorzitter van de Pauselijke Academie, woont het symposium bij, dat als thema ‘Naar een verhaal van hoop’ heeft.

“Authentieke palliatieve zorg verschilt radicaal van euthanasie, die nooit een bron van hoop of oprechte zorg voor de zieken en stervenden is”, zei de paus in de boodschap. “In plaats daarvan is het een mislukking van de liefde, een weerspiegeling van een ‘wegwerpcultuur’ waarin ‘personen niet langer worden gezien als een allerhoogste waarde die moet worden verzorgd en gerespecteerd’”, voegde hij eraan toe, citerend uit zijn encycliek over menselijke broederschap Fratelli Tutti.

Echte compassie

Euthanasie wordt vaak ten onrechte voorgesteld als een vorm van compassie, zei paus Franciscus. “Maar ‘compassie, een woord dat ‘lijden met’ betekent, houdt niet het opzettelijk beëindigen van een leven in, maar eerder de bereidheid om de lasten te delen van hen die de eindstadia van onze aardse pelgrimstocht tegemoet gaan.”

Palliatieve zorg, zei paus Franciscus, “is een echte vorm van compassie, want het beantwoordt aan het lijden, of het nu lichamelijk, emotioneel, psychologisch of geestelijk is, door de fundamentele en onschendbare waardigheid van elke persoon te bevestigen, in het bijzonder van stervenden, en door hen te helpen het onvermijdelijke moment van overgang van dit leven naar het eeuwige leven te accepteren”.

Message to the participants in the symposium “Towards a narrative of hope: an international interfaith symposium on palliative care”, Toronto, 21-23 may 2024

Pope Francis
26 April 2024

I offer cordial greetings and best wishes to everyone taking part in the first International Interfaith Symposium on Palliative Care, jointly sponsored by the Pontifical Academy for Life and the Canadian Conference of Catholic Bishops, and I thank their respective Presidents, Archbishop Vincenzo Paglia and Bishop William McGrattan. I am likewise grateful to the speakers at the Symposium and all who worked to make this gathering possible.

The theme you have chosen, Towards a Narrative of Hope, is both timely and necessary. Nowadays, in witnessing the tragic effects of war, violence and injustice of various kinds, it is all too easy to give in to grief and even to despair. Yet as members of the human family and especially as believers, we are called to accompany, with love and compassion, those who struggle and have difficulty finding reasons for hope (cf. 1 Peter 3:15). Indeed, hope is what gives us strength in the face of the questions raised by life’s challenges, difficulties and anxieties.

This is even more true when facing a serious illness or the end of life. All who experience the uncertainties so often brought about by sickness and death need the witness of hope provided by those who care for them and who remain at their side. In this regard, palliative care, while seeking to alleviate the burden of pain as much as possible, is above all a concrete sign of closeness and solidarity with our brothers and sisters who are suffering. At the same time, this kind of care can help patients and their loved ones to accept the vulnerability, frailty and finitude that mark human life in this world.

Here, I would point out that authentic palliative care is radically different from euthanasia, which is never a source of hope or genuine concern for the sick and dying. Instead, it is a failure of love, a reflection of a “throwaway culture” in which “persons are no longer seen as a paramount value to be cared for and respected” (Fratelli Tutti, 18). Indeed, euthanasia is often presented falsely as a form of compassion. Yet “compassion”, a word that means “suffering with”, does not involve the intentional ending of a life, but rather the willingness to share the burdens of those facing the end stages of our earthly pilgrimage. Palliative care, then, is a genuine form of compassion, for it responds to suffering, whether physical, emotional, psychological or spiritual, by affirming the fundamental and inviolable dignity of every person, especially the dying, and helping them to accept the inevitable moment of passage from this life to eternal life.

In this perspective, our religious convictions offer a more profound understanding of illness, suffering and death, seeing these as part of the mystery of divine providence and, for the Christian tradition, a means towards sanctification. At the same time, the compassionate actions and respect shown by dedicated medical personnel and caregivers have often created the possibility for those at the end of their lives to find spiritual comfort, hope and reconciliation with God, family members and friends. Indeed, your service is important – I would even say essential – in helping the sick and dying realize that they are not isolated or alone, that their lives are not a burden, but that they always remain inherently valuable in the eyes of God (cf. Psalm 116:15) and united to us by the bonds of communion.

Dear friends, I encourage all of you in your efforts to advance palliative care for the most vulnerable of our brothers and sisters. May your discussions and deliberations in these days help you to persevere in love, give hope to those at the end of life and further the building of a more just and fraternal society. Upon you and your loved ones, I invoke the divine blessings of wisdom, strength and peace.

Rome, from Saint John Lateran

Katholiek Nieuwsblad, 25 april 2024
door Emma Koevoets

Veel artsen ontmoedigen natuurlijke methoden voor zwangerschapspreventie nu steeds meer vrouwen stoppen met hormonale anticonceptie. Ze verwijzen vaak naar apps die vruchtbare dagen voorspellen of naar ’terugtrekken’ tijdens geslachtsgemeenschap. De wetenschappelijk gefundeerde methoden voor natuurlijke gezinsplanning worden echter vaak over het hoofd gezien.

NFP (Natural Family Planning) kreeg veel bekendheid in de jaren vijftig en zestig, toen stellen zochten naar manieren voor natuurlijke gezinsplanning die in overeenstemming waren met een katholieke mensvisie. Katholieke artsen zoals Josef Rötzer, John Billings en Thomas Hilgers legden zich toe op het bestuderen van de vruchtbaarheidscycli van vrouwen om nauwkeurig de vruchtbare en onvruchtbare periodes te identificeren.

Het verbaast gynaecoloog en fertiliteitsarts Susanne van der Velden niet dat minder vrouwen hormonale anticonceptie willen gebruiken. “Vijftig jaar geleden werd de opkomst van de pil gezien als een enorme bevrijding, maar inmiddels kijken vrouwen er anders tegenaan.

Geslachtshormonen hebben altijd een impact op het hele lijf, dus kunstmatige hormonen ook. Elke medicatie, ook de pil, heeft bijwerkingen. Je ziet steeds meer vrouwen een afweging maken tussen voor- en nadelen bij een medicijn dat ze soms jarenlang elke dag moeten slikken.”

Biomarkers

Vrouwen hebben hormonale schommelingen tijdens hun cyclus, wat verschillende symptomen in het lichaam veroorzaakt, legt Van der Velden uit. “Sommige hormonen reguleren de menstruatie, terwijl andere de eisprong controleren. Veranderingen in de lichaamstemperatuur, de consistentie van baarmoederhalsslijm en de positie van de baarmoederhals zijn standaard ‘biomarkers’ die in principe door elke vrouw eenvoudig kunnen worden vastgesteld.”

De arts ziet een aanzienlijk verschil tussen vrouwen die biomarkers leren observeren van een gecertificeerde docent en vrouwen die hun cyclus interpreteren met behulp van een simpele kalenderapp die de dagen telt. “Voor het vermijden van een zwangerschap moet je je lichaam véél beter leren kennen”, stelt ze.

Even betrouwbaar

NFP-methoden maken gebruik van verschillende biomarkers om te achterhalen in welke vruchtbaarheidsfase de vrouw zich bevindt. Er bestaan verschillende NFP-methoden die nauw verbonden zijn met de katholieke leer. Deze zijn gebaseerd op zowel wetenschappelijk onderzoek als op de ethische principes van de Kerk. In Nederland kunnen vrouwen twee cursussen volgen vanuit deze natuurlijke methode: FertilityCare en Sensiplan.

“Bij Sensiplan en FertilityCare leer je methoden die in principe – gekeken naar de Pearl-index – allebei even betrouwbaar zijn als de pil om zwangerschap te voorkomen”, zegt Van der Velden. De Pearl-index is een maatstaf voor de effectiviteit van anticonceptiemethoden. “Internationaal zijn er nog veel meer methoden die werken met cursussen en supervisie. Het zou een verrijking zijn als vrouwen in Nederland dus meer keuze hadden.”

Vruchtbaarheidsbewustzijn

Nienkelet Smeenk, consulentendocent bij Sensiplan, doceerde de methode ook aan het grootseminarie Rolduc en aan stellen tijdens huwelijksvoorbereidingen in het bisdom Roermond. “Vrouwen ontdekken deze methoden om verschillende redenen, zoals bezorgdheid over hormonale bijwerkingen of een verlangen om hun lichaam beter te begrijpen, los van religieuze motieven. Zowel vrouwen als mannen ervaren de methode als een verrijking van hun relatie en leven.”

Adriana Buconić (25), die sinds twee jaar een NFP-methode gebruikt, bevestigt dit: “Het grootste voordeel voor mij is dat ik veel meer in contact sta met mijn biologie en daarop kan vertrouwen. Dat heeft mij ook geholpen bij de heftige menstruatiepijn die ik als tiener had.” Sinds kort helpt ze ook als consulent cursisten de methode onder de knie te krijgen. “Het is veel meer dan alleen anticonceptie. We noemen het vruchtbaarheidsbewustzijn of gezinsplanning.”

Buconić is katholiek en benadrukt: “Ik wilde volgens mijn eigen normen en waarden met mijn lichaam omgaan. Ik voel er respect en eerbied voor, ook tegenover God en hoe Hij ons heeft geschapen. Het gaat erom dat ik dat respect en die eerbied koester, en dat ik mijn lichaam gewoon zijn gang kan laten gaan, zonder onnodig in te grijpen in de natuur.”

Cijfers bevestigen: pilgebruik daalt

Volgens CBS-gegevens gebruikte in 2014 ongeveer 38,1 procent van de vrouwen tussen 16 en 49 jaar de pil. In 2022 was dit percentage gedaald tot 29,4 procent. Sociale media spelen een rol in deze trend: op platforms zoals TikTok en Instagram worden jonge vrouwen beïnvloed door influencers die hormonale anticonceptie afraden vanwege bijwerkingen en ‘gevaren’. Of een bewering juist is of niet, is op die platforms vaak niet te achterhalen.

Uit onderzoek van seksualiteitsinstituut Rutgers blijkt dat veertien procent van de vrouwen tussen de 18 en 30 jaar natuurlijke methoden gebruikt om zwangerschap te voorkomen. Van hen geeft 62 procent aan geen hormonen te willen gebruiken, terwijl 35 procent vreest voor de gezondheidsrisico’s van hormonale anticonceptie. Als reden voor het gebruik van natuurlijke methoden geeft 41 procent aan meer in contact te willen zijn met hun eigen lichaam en natuurlijke cyclus.

Meer vrouwen in de leeftijd van 18 tot 24 jaar – achttien procent – geven aan dat positieve verhalen op sociale media een reden zijn voor het gebruik van natuurlijke methoden, in vergelijking met slechts negen procent van vrouwen tussen 25 en 29 jaar.

Bij onderzoek naar factoren die hebben bijgedragen aan de keuze voor deze methoden, noemt 35 procent van de vrouwen hun partner als ondersteuning bij het besluitvormingsproces. 22 procent noemde vrienden, terwijl 16 procent aangaf dat informatie op sociale media heeft bijgedragen aan het besluit.

Teamwork

NFP-methodes vereisen daarnaast ook teamwork van beide relatiepartners. Mannen worden aangemoedigd om aan de cursussen deel te nemen en te leren over de gezamenlijke vruchtbaarheid en het functioneren van het vrouwenlichaam, want in een natuurlijke cyclus zijn er dagen waarop geslachtsgemeenschap vermeden moet worden om zwangerschap te voorkomen.

“Dat is ook het voordeel van deze methode: het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Ik neem de tekenen waar, ik licht mijn echtgenoot in en wij erkennen de gevolgen”, zegt Radharani Bruls-Verhoeven (33). Zij maakte kennis met NFP nadat ze acht jaar geleden in het huwelijksbootje stapte. Ze zocht naar een manier voor natuurlijke gezinsplanning die ook door haar geloof werd ondersteund.

“Kinderen zijn altijd welkom, maar het moet wel realistisch blijven”, vertelt ze. “73 cycli en twee geplande kinderen verder ben ik nog altijd erg tevreden over de methode. Het is gewoon veilig als je de regels goed opvolgt. Daarnaast: doordat ik mijn lichaam zo goed ken en begrijp, werden we vrij snel gezegend met twee zwangerschappen.”

‘Vijf minuten per dag’

Zowel Buconić als Bruls-Verhoeven geven aan dat het gebruik van de methode gepaard gaat met best wat discipline en verantwoordelijkheid, de mogelijkheid van menselijke fouten bij het interpreteren van biomarkers en de potentiële risico’s van ongeplande zwangerschap bij verkeerde toepassing.

De cursussen mogen ook wel gezien worden als een investering in jezelf. “Maar als je de methode eenmaal onder de knie hebt, ben je er in principe maar vijf minuten per dag mee bezig en is het eigenlijk vergelijkbaar met dagelijks je tanden poetsen.”

Gebrek aan kennis

Beide vrouwen, en ook Smeenk en Van der Velden, horen en ervaren de kritiek vanuit media en artsen over NFP-methoden om zwangerschap te voorkomen. Toch snappen ze ook waar dat vandaan komt. Ze denken dat het te maken heeft met het gebrek aan kennis over NFP en omdat onbekend onbemind maakt.

“Vrouwen willen meer regie over hun lichaam, maar helaas wordt er snel gegrepen naar allerlei natuurlijke methoden uit grootmoeders tijd”, vindt Smeenk. “Veel apps baseren zich op de onbetrouwbare kalendermethode. Ontwikkelaars steken veel geld in marketing van hun apps en vermelden cijfers van de Duitse onderzoeken, terwijl een algoritme bepaalt of een stel gemeenschap ‘mag’ hebben.”

De kritiek op die natuurlijke methodes is in het algemeen dus wel terecht, maar “onze wetenschappelijk onderbouwde methode wordt hierdoor helaas ook in een minder goed daglicht gesteld”, ziet ze.

Dit artikel kwam tot stand met steun van het Instituut voor Huwelijk, Gezin en Opvoeding (IHGO). Zie ook kn.nl/gezin.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

De Belgische Medische Vereniging Sint-Lucas organiseert in samenwerking met de (franstalige) Unité Pastorale Père Damien te Brussel, een ochtendsymposium rond het thema “Het Hart en het lichaam”. 

Het symposium vindt plaats in de Nationale Basiliek van Koekelberg. Het richt zich in het bijzonder op alle zorgverleners die christen zijn of spiritualiteit zoeken, bezoekers, verzorgenden, verpleegkundigen, artsen, enz.

Na de parochiale viering van de eucharistie, om 9 uur, en de jaarlijkse statutaire ledenvergadering van de vereniging zal priester Sébastian Dehorter dit thema uiteenzetten. Dit deel van het programma vindt plaats in de noordbeuk van de basiliek. De ochtend wordt afgesloten met een tijd van eucharistische aanbidding.

De toegang is vrij.

Meer informatie

Presentatie en evaluatie van de online bijeenkomst “To eat or not to eat: that’s the question”, gehouden op 16 april 2024, 20.00 u.

Juristenvereniging Pro Vita, 12 april 2024

Op donderdag nam het Europees Parlement een niet-bindende resolutie aan waarmee het zich uitsprak voor een recht op abortus in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

JPV betreurt dit ten zeerste. Het toont een gebrek aan kennis van het internationaal recht en mensenrechten: er is geen internationaal bindend mensenrechteninstrument dat een fundamenteel recht op abortus erkent. Ook bestaat er geen consensus over het bestaan van een recht op abortus binnen de internationale (en Europese) gemeenschap. Het doel van mensenrechten is immers het beschermen van de menselijke waardigheid.

Zo noemt het EU Handvest in het eerste artikel de menselijke waardigheid ‘onschendbaar’ en iets dat ‘geëerbiedigd en beschermd’ moet worden. Ook bepaalt het Handvest dat ‘eenieder’ recht op leven heeft. Abortus als mensenrecht opnemen in nota bene datzelfde document is daarmee in strijd: er is niets waardigs aan het doden van een ander kwetsbaar mens dat zichzelf niet kan verdedigen.

Als een ongeborene deel uitmaakt van de menselijke soort heeft het ook een waardigheid die bescherming verdient. Daardoor kan men in de geest van het mensenrechtenrecht de ongeborene hiervan ook niet volledig uitsluiten. Laat staan een mensenrecht creëren gericht op het doden ervan.

Het EP ging er ook aan voorbij dat het bepalen van de abortusregelgeving toebehoort aan de EU-lidstaten zelf op basis van het subsidiariteitsbeginsel dat in de Verdragen is vastgelegd. Ook is deze juridische soevereiniteit neergelegd in internationale afspraken, te weten de Programme of Action en de Beijing Declaration and Platform for Action.

Of abortus daadwerkelijk in het Handvest wordt opgenomen is afwachten. De lidstaten moeten het hier namelijk unaniem over eens zijn. Dat betekent dus dat alle landen akkoord moeten gaan met het opnemen van een recht op abortus in het Handvest.

Address to participants in the Plenary Assembly of the Pontifical Academy of Social Sciences “Disability and the human condition. Changing the social determinants of disabilities and building a new culture of inclusion”

Pope Francis
11 April 2024

Distinguished Ladies and Gentlemen,

I am pleased to welcome you, the members of the Pontifical Academy of Social Sciences, which was founded thirty years ago. Our thoughts go to the President, who has gone home because her mother is dying; let us say a prayer for her and for her mother. I greet the Chancellor and Vice-Chancellor and their staff, and I thank them for their work.

I appreciate the fact that you have chosen as the theme of this Plenary Assembly the human experience of disability, the social factors that determine it, and the need to foster a culture of care and inclusion. The Academy of Social Sciences is called to face, in accordance with a transdisciplinary model, some of the most urgent challenges of the present time. I am thinking, for example, of technology and its implications for research and for fields such as medicine and ecological transition. I also have in mind communications and the development of artificial intelligence (a great challenge indeed!), as well as the need to devise new economic models.

In recent years, the international community has made significant progress in acknowledging the rights of persons with disabilities. Many countries are moving forward in this direction. Yet in others, this acknowledgment is still partial and uncertain. Nonetheless, where progress has been made, we have seen, between lights and shadows, how individuals can flourish and the seeds can be sown for a more just and solidary society.

By listening to the voices of men and women with disabilities, we have come to realize better how their life is conditioned not only by functional limitations but also by cultural, legal, financial and social factors that stand in the way of their activities and their participation in the life of society.

Naturally, the basis for any discussion of this issue must be the recognition of the dignity of persons with disabilities, with its varied anthropological, philosophical and theological implications. Without this solid foundation, it can happen that, even as we uphold the principle of human dignity, we act concretely in ways contrary to it. The Church’s social teaching is very clear in this regard: “Persons with disabilities are fully human subjects, with rights and duties” (Compendium of the Social Doctrine of the Church, 148). Every human being has the right to live with dignity and to develop integrally: “Even if they are unproductive, or were born with or develop limitations, this does not detract from their great dignity as human persons, a dignity based not on circumstances but on the intrinsic worth of their being.  Unless this basic principle is upheld, there will be no future either for fraternity or for the survival of humanity” (Fratelli Tutti, 107).

Vulnerability and frailty are part of the human condition, and not something proper only to persons with disabilities. Some of them reminded us of this in the context of the recent Synod: “Our presence may help to transform the actual situations in which we live, making them more human and more welcoming. Without vulnerability, without limits, without obstacles to overcome, there would be no true humanity” (The Church is Our Home, 2).

The Church’s care and concern for those with one or more disabilities concretely reflects the many encounters of Jesus with such persons, as described in the Gospels. In these accounts, we can find a number of timely points for our reflection.

First, Jesus enters into direct contact with those with disabilities, since, like every form of infirmity, disabilities must not be ignored or denied. Yet Jesus not only relates to disabled persons; he also changes the meaning of their experience. In fact, he showed a new approach to the condition of persons with disabilities, both in society and before God.  In Jesus’ eyes, every human condition, including those marked by grave limitations, is an invitation to a unique relationship with God that enables people to flourish. We can think, for example, of the Gospel account of the blind Bartimaeus (cf. Mk 10:46-52).

Sadly, in various parts of the world, many persons and families continue to be isolated and forced to the margins of social life because of disabilities. And this not only in poorer countries, where the majority of disabled persons live and where their condition often condemns them to extreme poverty, but also in situations of greater prosperity, where, at times, handicaps are considered a “personal tragedy” and the disabled “hidden exiles”, treated as foreign bodies in society (cf. Fratelli Tutti, 98).

The throwaway culture, in effect, has no borders. There are those who presume to be able to establish, on the basis of utilitarian and functional criteria, when a life has value and is worth being lived. Such a mentality can lead to grave violations of the rights of the most vulnerable, to serious injustices and situations of inequality, resulting for the most part from the mindset of profit, efficiency and success. Yet there is also present, in today’s throwaway culture, a less visible but extremely insidious factor that erodes the value of the disabled in the eyes of society and in their own eyes. It is the tendency to make individuals view their life as a burden both for themselves and for their loved ones. The spread of this mentality turns the throwaway culture into a culture of death. In the end, “persons are no longer seen as a paramount value to be cared for and respected, especially when they are poor and disabled, ‘not yet useful’ – like the unborn, or ‘no longer needed’ – like the elderly” (ibid., 18). This is so important: the two extremes of life: the unborn with disabilities are aborted, and the elderly close to the end are administered an “easy death”, euthanasia, a euthanasia in disguise, but euthanasia all the same.

Combating the throwaway culture calls for promoting the culture of inclusion – the two things go together – by forging and consolidating the bonds of belonging within society. The primary agents of such solidarity are those who, out of a sense of responsibility for the good of each individual, work for greater social justice and for the removal of the barriers that prevent many people from exercising their basic rights and freedoms. The fruits of these activities are mostly visible in economically more developed countries, where persons with disabilities generally enjoy the right to health care and social assistance, and, even if difficulties are not lacking, are included in many spheres of social life, such as education, culture, the workplace and sports. In poorer countries, this remains, for the most part, a goal to be achieved. Governments that are committed in this regard must thus be encouraged and supported by the international community. It is likewise necessary to support the organizations of civil society, since, without their networks of solidarity, in many places people would be left to themselves.

What is needed, then, is the development of a culture of integral inclusion. The bonds of belonging become even stronger when persons with disabilities are not simply passive receivers, but take an active part in the life of society as agents of change. Subsidiarity and participation are the two pillars of effective inclusion. In this regard, we can appreciate the importance of associations and movements of disabled persons that work to promote their participation in society.

Dear friends, “recognizing that all people are our brothers and sisters, and seeking forms of social friendship that include everyone, is not merely utopian. It demands a decisive commitment to devising effective means to this end. Any effort along these lines becomes a noble exercise of charity. For whereas individuals can help others in need, when they join together in initiating social processes of fraternity and justice for all, they enter the field of charity at its most vast, namely political charity” (ibid., 180).

Brothers and sisters, I thank you because part of this commitment is your own work of research and discussion within the scientific community, as well as your efforts to raise consciousness in different social and ecclesial circles. In a special way, I am grateful for your concrete concern for our sisters and brothers with disabilities. I cordially bless you and your work, and I ask you, please, to pray for me.

Katholiek Nieuwsblad, 11 april 2024
door Luuk van den Einden

Het Europees Parlement heeft eerder vandaag ervoor gestemd om abortus als ‘recht’ te bestempelen binnen de Europese Unie. Of dat ook zal gebeuren, hangt nu van de lidstaten af.

Met 336 stemmen voor en 163 tegen heeft een meerderheid van het Europees Parlement ingestemd met het bestempelen van abortus tot een Europees ‘recht’. De Europese rechten staan opgetekend in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie uit 2000 en gaan over thema’s als de waardigheid van de persoon, burgerschap en solidariteit.

‘Essentieel’

Volgens de indieners moet abortus een Europees recht worden omdat “de beslissing kunnen nemen of, wanneer en hoe je zwanger wordt essentieel is om de volledige waarborging van mensenrechten voor vrouwen, meisjes en alle personen die zwanger kunnen worden te waarborgen”.

De initiatiefnemers verwijzen daarbij onder meer naar Frankrijk, dat op 4 maart als eerste land ter wereld abortus tot een grondrecht maakte.

‘Teleurstellend’

Tegenstanders zijn teleurgesteld over de uitslag. “De Europese Unie heeft niets te zeggen over abortus, dit is aan de lidstaten”, zegt SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen. “Het recht op leven is inherent aan de menselijke waardigheid. Abortus kan daarom nooit een grondrecht zijn.”

“Ieder mens heeft recht op leven. Zeker het weerloze leven in de moederschoot. Erg teleurstellend dat de huidige meerderheid van het Europees Parlement oproept abortus een mensenrecht te maken.” Ruissen zou liever zien dat “ongewenst zwangere vrouwen meer hulp krijgen op financieel, sociaal en psychisch vlak”.

Niet waarschijnlijk

Dat het Europees Parlement voor is, betekent niet automatisch dat abortus ook een Europees recht wordt. De resolutie moet worden gezien als een oproep aan de Europese Commissie om abortus tot recht te maken. Als abortus inderdaad een grondrecht zou worden, mogen landen dat niet meer verbieden.

Dat kan alleen als de 27 EU-lidstaten het daar unaniem mee eens zijn. In onder meer Malta en Polen is abortus echter wettelijk niet toegestaan. Hongarije zal naar verwachting ook niet voor stemmen, waardoor de opname van abortus als Europees recht vooralsnog niet waarschijnlijk is.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 9 april 2024

De katholieke bisschoppen in de EU uiten kritiek op een initiatief van Europarlementariërs om het recht op abortus op te nemen in het Europees Handvest van de grondrechten.

Het recht op leven is de hoeksteen van alle andere mensenrechten, zo legde de bisschoppencommissie COMECE dinsdag in Brussel uit. Dit geldt in het bijzonder voor mensen die bescherming nodig hebben, zoals ongeboren kinderen, maar ook voor migranten, ouderen, gehandicapten en zieken. Er bestaat ook geen erkend recht op abortus in het internationaal recht.

Stemming in Europarlement

Donderdag stemt het Europees Parlement over een ontwerpresolutie waarin de EU-lidstaten worden opgeroepen het Handvest van de grondrechten uit te breiden met het recht op lichamelijke zelfbeschikking en vrije, geïnformeerde, volledige en universele toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid, waaronder veilige en legale abortus. Dit zou een unanieme wijziging van de EU-verdragen vereisen.

Het voorstel werd ingediend door Europarlementariërs van de sociaaldemocraten, liberalen, groenen en links, evenals enkele Zweedse Europarlementariërs die behoren tot de conservatief-christendemocratische fractie van de Europese Volkspartij (EVP).

Tegenvoorstel

De EVP legt een tegenvoorstel ter stemming voor, dat verwijst naar de bevoegdheid van de individuele lidstaten in de abortuskwestie en oproept tot meer steun voor zwangere vrouwen en moeders.

De bisschoppen van COMECE citeren uit de recente Vaticaanse verklaring Dignitas infinita, volgens welke de mens zijn bestaansrecht in zich draagt in elke situatie en fase van zijn ontwikkeling.

‘Opportunisme’

“Als deze overtuiging achterhaald zou zijn, zou er geen stevige en duurzame basis zijn voor de verdediging van de mensenrechten; deze zouden dan altijd onderworpen zijn aan het toevallige opportunisme van de machthebbers”, aldus de bisschoppen.

De bisschoppencommissie, voorgezeten door de Italiaanse bisschop Mariano Crociata, benadrukt ook dat er verschillende culturen en tradities bestaan binnen de EU. De Europese Unie kan “geen ideologische standpunten opleggen over de menselijke persoon, seksualiteit en geslacht, huwelijk en gezin enzovoort”.

Vrouwenrechten

Het bevorderen en vergemakkelijken van abortus zou volgens COMECE “in de tegenovergestelde richting gaan van het werkelijk opkomen voor vrouwen en hun rechten”.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

COMECE, 9 april 2024

COMECE issues statement ahead of EP vote on the inclusion of abortion in the EU Charter of Fundamental Rights

Ahead of the vote by the European Parliament on the Resolution for the ‘Inclusion of the right to abortion in the EU Charter of Fundamental Rights’ (2024/2655 RSP), scheduled for Thursday, 11 April 2024, the Presidency of the Commission of the Bishops’ Conferences of the European Union (COMECE) has issued the following statement.

Yes to the promotion of women and to the right to life, no to abortion and ideological imposition

The promotion of women and their rights is not related to the promotion of abortion. We work for a Europe where women can live their maternity freely and as a gift for them and for society and where being a mother is in no way a limitation for personal, social and professional life. Promoting and facilitating abortion goes in the opposite direction to the real promotion of women and their rights.

Abortion can never be a fundamental right. The right to life is the fundamental pillar of all other human rights, especially the right to life of the most vulnerable, fragile and defenceless, like the unborn child in the womb of the mother, the migrant, the old, the person with disabilities and the sick. The Church has always taught this consistenty: “It must, therefore, be stated with all force and clarity, even in our time, that this defense of unborn life is closely linked to the defense of each and every other human right. It involves the conviction that a human being is always sacred and inviolable, in any situation and at every stage of development. Human beings are ends in themselves and never a means of resolving other problems. Once this conviction disappears, so do solid and lasting foundations for the defense of human rights, which would always be subject to the passing whims of the powers that be” (Declaration “Dignitas Infinita” on Human Dignity, Dicastery for the Doctrine of the Faith, April 2024; n. 47).

The European Union must respect the different cultures and traditions in the Member States and their national competences. The European Union cannot impose on others, inside and outside its borders, ideological positions on the human person, sexuality and gender, marriage and family, etc.

The Charter of Fundamental Rights of the EU cannot include rights that are not recognized by all and are divisive. There is no recognized right to abortion in European or International Law, and the way this issue is treated in the Constitutions and Laws of Member States varies considerably. As the Preamble states, the Charter must respect “the diversity of the cultures and traditions of the peoples of Europe,” as also the “constitutional traditions and international obligations common to the Member States.”

Approved by the Standing Committee of COMECE:

✠ Mariano Crociata
Bishop of Latina (Italy), President

✠ Antoine Hérouard
Archbishop of Dijon (France), First Vice-President

✠ Nuno Brás da Silva Martins
Bishop of Funchal (Portugal), Vice-President

✠ Czeslaw Kozon
Bishop of Copenhagen (Scandinavia), Vice-President

✠ Rimantas Norvila
Bishop of Vilkaviškis (Lithuania), Vice-President