De Nederlandse regering heeft een wet aangekondigd draagmoederschap gaat regelen. Tot op heden is er geen specifieke regeling voor ouderschap na draagmoederschap. De ministerraad heeft op voorstel van minister Weerwind voor Rechtsbescherming ingestemd met een wetsvoorstel dat daar verandering in gaat brengen.
Het standpunt van de Rooms-katholieke Kerk over draagmoederschap in de instructie Donum Vitae.
Het RIVM maakt zich zorgen om de dalende vaccinatiegraad onder kinderen in Nederland. Idealiter ligt deze boven de 90-95% om een goede bescherming aan allen te kunnen bieden. Voor DTP (difterie, tetanus en en polio) en BMR (bof, mazelen en rode hond) is de geschatte vaccinatiegraad in 2022 gedaald tot rond de 85%.
Lees het hoofdstuk “Vaccinatie” in het Handboek Katholieke Medische Ethiek
Wetenschappers hebben synthetische menselijke embryo’s gemaakt met behulp van embryonale stamcellen. Dit heeft prof Magdalena Żernicka-Goetz van de University of Cambridge en de California Institute of Technology gemeld in een toespraak tot de bezoekers van de International Society for Stem Cell Research bijeenkomst in Boston.
Het werk werpt ethische en juridische vragen op, o.a. omdat de in het laboratorium gekweekte entiteiten buiten de huidige wetgeving in het Verenigd Koninkrijk en de meeste andere landen vallen. Vanuit katholiek perspectief is het natuurlijk de vraag in hoeverre het moreel geoorloofd is dergelijke experimenten met embryo’s en embryonale stamcellen uit te voeren.
Katholiek Nieuwsblad, 1 juni 2023
door Elise Ann Allen – Crux
In een dinsdag gepubliceerd document luidt het Vaticaan de noodklok over de dalende geboortecijfers in veel landen. Tegelijkertijd onderstreept het alternatieven voor vormen van kunstmatige inseminatie die de Kerk niet acceptabel vindt.
In de tekst, die de titel Family Global Compact draagt, herhaalt het Vaticaan de kerkelijke weerstand tegen kunstmatige geboortebeperking die bekend is uit de encycliek Humanae Vitae van paus Paulus VI uit 1968. Het document is een initiatief van de Pauselijke Academie voor Sociale Wetenschappen en het Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven.
De tekst moedigt jonge mensen aan om te trouwen en kinderen te krijgen in een snel vergrijzende cultuur. Koppels zien vaak om financiële en sociale redenen af van het huwelijk, aldus de tekst, en kiezen ervoor later een gezin te stichten, wat problemen oplevert in termen van onvruchtbaarheid en ethisch twijfelachtige reproductiemethoden.
Adoptie moet volgens het document aangeraden worden aan zowel koppels die geen kinderen kunnen krijgen als stellen die hun gezin verder willen uitbreiden. Katholieke universiteiten en onderzoekscentra zouden deze optie moeten bevorderen en daarnaast meer onderzoek moeten doen naar alternatieven voor geassisteerde conceptie die niet in strijd zijn met de medisch-ethische leer van de Kerk.
Volgens de tekst zijn onder zowel gehuwde als ongehuwde paren “anticonceptie, abortus en sterilisatie wijdverspreide praktijken” die in toenemende mate “de betekenis van voortplanting hebben veranderd”.
Voortplanting is veranderd “van een natuurlijke neiging en gave van God in een resultaatgericht project van een voortplantingswil die het leven domineert”, aldus de tekst, die de industrie van geassisteerde voortplanting bekritiseert.
“Geassisteerde voortplanting, embryoselectie om de geboorte van kinderen met genetische afwijkingen of het ongewenste geslacht te voorkomen, eicel- en spermadonatie lenen zich allemaal voor een selectieve mentaliteit, waardoor volwassenen uiteindelijk ongerechtvaardigde verwachtingen projecteren op hun gewenste kinderen”, staat in het document.
De mentaliteit van “een gezond kind alleen op het juiste moment” is nu de dominante culturele houding rond voortplanting, vooral in ontwikkelde landen waar nieuwere, gestroomlijnde technologieën beschikbaar zijn.
Wie kiest voor prenatale diagnose voor “eugenetische doeleinden” behoort tot een “voortplantingscultuur die de geboorte van een kind ziet als de vervulling van een louter verlangen in plaats van de aanvaarding van een onbetaalbaar geschenk”.
Ook ageert de tekst tegen wat paus Franciscus de “wegwerpcultuur” noemt, waarin mensen met een beperking worden uitgesloten en worden geconfronteerd met misbruik als gevolg van “de ontkenning van de waardigheid van de persoon”.
Gezien de huidige maatschappelijke trends, waarbij veel paren ervoor kiezen later kinderen te krijgen, moet volgens het document ook meer steun worden gegeven aan koppels die op latere leeftijd een gezin stichten, terwijl stimulansen voor ivf-behandelingen moeten worden vermeden.
Bij het document heeft paus Franciscus ook een voorwoord geschreven. “In deze tijd van onzekerheid en een zeker gebrek aan hoop” worden juist binnen het gezin “Gods dromen voor de menselijke gemeenschap gerealiseerd”, legt hij uit.
“Daarom mogen we ons niet neerleggen bij het verval van het gezin door individualisme en consumentisme, wat leidt tot individuen die alleen aan zichzelf denken”, vervolgt hij. Het gezin is “een gemeenschap van leven en liefde, een uniek en onverbrekelijk verbond tussen man en vrouw, een plaats waar generaties elkaar ontmoeten, een bron van hoop voor de samenleving”.
Paus Franciscus sluit zijn boodschap af met een uitnodiging aan alle betrokkenen “om zich met creativiteit en vertrouwen te wijden aan elk initiatief dat ertoe kan bijdragen het gezin opnieuw centraal te stellen in ons pastoraal en maatschappelijk engagement.”
Ook vanuit seculiere hoek klinkt een rope om kritischer te zijn op geslachtsverandering bij pubers en adolescenten, omdat zij mogelijk de gevolgen van hun wens niet volledig kunnen overzien.
In Groot-Brittannië zijn baby’s geboren met het DNA van drie mensen. De baby’s kwamen ter wereld na een nieuwe experimentele ivf-behandeling, die moet voorkomen dat kinderen ongeneeslijke ziektes erven van hun ouders. Slechts één keer eerder kwam een baby op deze manier ter wereld. Zie NOS-bericht.
De behandeling wordt gebruikt bij vrouwen met zogenoemde mitochondriale afwijkingen in hun DNA. Die kunnen leiden tot ernstige aandoeningen aan het hart, de hersenen en de lever.
Katholiek Nieuwsblad, 9 mei 2023
door Luuk van den Einden
D66 en VVD willen de Embryowet uitbreiden om het kweken van embryo’s voor onderzoek mogelijk te maken. De partijen zien daarin kansen om ivf-trajecten te verbeteren en onderzoek te doen naar erfelijke ziektes. Moraaltheoloog Ward Biemans ziet weinig heil in het plan: “Daarmee wordt menselijk leven vernietigd.”
Jan Paternotte, fractievoorzitter van D66, zette de plannen van zijn partij uiteen in de Op1-uitzending van 8 mei. “Behandelingen kunnen op die manier beter of veiliger gemaakt worden”, zegt hij. Hij doelt dan met name op ivf-behandelingen. “Met name voor de vrouw is zo’n traject nu een hele zware fysieke belasting.”
Bij in-vitrofertilisatie wordt een eicel buiten het lichaam van de moeder bevrucht in een laboratorium. Slechts een op de vier pogingen slaagt bij die behandeling. Om dat te verbeteren, is volgens Paternotte “onderzoek in de allereerste dagen, waarin de eerste celdelingen ontstaan bij zo’n embryo, hard nodig. Dat kan nu niet”.
In Nederland is het momenteel niet toegestaan om embryo’s specifiek voor onderzoeksdoeleinden te kweken. Onderzoek op embryo’s die bij een ivf-traject ongebruikt blijven, is wel mogelijk, maar omdat die vaak al iets verder in hun ontwikkeling zijn, zijn die niet ideaal voor onderzoek, aldus Paternotte.
Volgens VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans biedt onderzoek met gekweekte embryo’s ook mogelijkheden om onderzoek te doen naar erfelijke ziektes. “Met ons voorstel willen we mogelijk maken om in die vroegste ontwikkelingsfase van een embryo goed te kunnen kijken wat er gebeurt, om daarmee de gezondheid van ons allemaal later te kunnen verbeteren”, legt ze bij Op1 aan tafel uit.
Moraaltheoloog Ward Biemans plaatst vraagtekens bij het initiatief van de beide partijen. “Het probleem bij ivf is de omgang met zogenaamde restembryo’s; dat is de reden waarom de Kerk daar niet achter staat”, legt hij uit. “Op het moment dat die restembryo’s niet meer gebruikt worden, bijvoorbeeld wanneer de vrouw zich niet meer in een vruchtbare levensfase bevindt, worden ze voor onderzoek gebruikt of vernietigd.”
“Daarmee wordt dus menselijk leven vernietigd”, vervolgt hij; “daar is de Kerk op tegen. Er zijn overigens ook verschillende EU-landen die het embryonaal onderzoek helemaal verbieden, zoals Duitsland, Italië, Oostenrijk en Portugal.”
Biemans wil wel benadrukken dat de Kerk geen onderscheid maakt tussen kinderen die uit een ivf-traject geboren worden en kinderen die op natuurlijke wijze op de wereld zijn gekomen. “Die kinderen worden natuurlijk met liefde omringd en kunnen volledig aan het kerkelijk leven deelnemen.”
Voor het streven om embryo’s in te zetten bij onderzoek naar erfelijke ziektes, ziet Biemans alternatieven. “Voor onderzoek naar ziektes is bijvoorbeeld ook onderzoek met stamcellen van volwassen donoren mogelijk, of het gebruik van kunstmatige, embryo-achtige celstructuren”, zegt hij. “Daarbij moet je wel goed blijven kijken naar mogelijke risico’s, op dit gebied is nog veel onbekend.”
Voorlopig bevindt het initiatief van D66 en de VVD zich nog in een primair stadium. Na 20 juni zal het voorstel bij de Raad van State worden ingediend. Als de initiatiefwet klaar is, wordt deze aan de Tweede Kamer voorgelegd ter bespreking. Daar is te verwachten dat in ieder geval coalitiepartner CU zich tegen doorvoering van het initiatief zal verzetten.
Katholiek Nieuwsblad, 21 april 2023
door Benoit Lannoo
In media en parlement in Brussel is het abortusdebat weer in een stroomversnelling gekomen. Een kleine stroomversnelling, want voor de verkiezingen van 2024 verandert er aan de Belgische abortuswet zeer waarschijnlijk niets. Maar daarna?
Bij de vorming van de huidige Belgische ‘Vivaldi’-regering in 2020 hield toenmalig partijvoorzitter Joachim Coens van de Vlaamse christendemocraten het been stijf. Als het wetsvoorstel ter versoepeling van de bestaande abortuswet van de ‘linkse’ partijen (liberalen, socialisten, groenen, uiterst-links en het links-liberale DéFi) in het parlement werd goedgekeurd, stapte CD&V niet met (sommige van) die partijen in een regering. Wat meteen de zevenpartijen-formule onmogelijk had gemaakt die premier Alexander De Croo intussen sinds oktober 2020 leidt.
Uiteindelijk haalde dit veto van CD&V zelfs het regeerakkoord: de Vivaldi-partijen spraken af dat alleen over de kwestie wordt beslist als daarover consensus is binnen de regering. Dus niet!
De andere zes regeringspartijen – liberalen, socialisten en groenen aan beide kanten van de taalgrens – zijn voor een verregaande verspoeling van de abortuswet. CD&V wist zo te voorkomen omwille van een abortusversoepeling met huid en haar te worden opgegeten door beide grote Vlaamse oppositiepartijen – het extreemrechtse Vlaams Belang en het Vlaams-nationalistische N-VA.
Meteen werd ook afgesproken bij experts een evaluatie van de huidige abortuswet en van de situatie in het veld te bestellen. Voor- en tegenstanders van versoepeling hoopten van die experts extra munitie te krijgen. CD&V misrekende zich: de vorige week in de Kamercommissie Gezondheid, Justitie en Gelijke Kansen gepresenteerde studie, pleitte onder meer voor een verlenging van de termijn voor zwangerschapsafbreking van 12 naar 18 weken, en voor een verkorting van de verplichte bedenktijd van 6 dagen voor de betrokken vrouwen tot 48 uur.
CD&V nam – volgens de Vlaamse media, doorgaans sterk pro-abortus – dan maar een ‘bocht’. Het duurde een tijd voor dat woord uit de krantenkoppen verdween en de journalisten begrepen dat de beweging van CD&V-voorzitter Sammy Mahdi eerder een ‘vlucht vooruit’ is. Mahdi liet immers weten akkoord te gaan met een verlenging van de termijn tot 14 weken, maar dat zijn voorstel “te nemen of te laten” was. Slim gezien: geen enkel pro-abortusparlementslid kan hiermee genoegen nemen, wat betekent dat er voor de verkiezingen van 2024 niets verandert.
Wat volgde, was campagnepraat. Aan de ene kant ging het over gratis spiraaltjes omdat 44 procent van de vrouwen die een abortus ondergingen geen anticonceptie gebruiken, over pijnervaringen van de foetus of over het “in stukken zagen” ervan omdat zuigcurettage na 14 weken niet meer mogelijk is. De overkant had het over “abortustoerisme” van jaarlijks meer dan 500 vrouwen die 12 weken na de conceptie naar Nederland trekken en daarvoor meer dan 500 euro neerleggen, of over de rechten van vrouwen met een vervulde kinderwens die ongewenst zwanger raken.
“Het abortusdossier wordt politiek geblokkeerd door een partij die ver boven haar gewicht speelt”, zei het socialistische kamerlid Karin Jiroflée eind 2019 al. Zij heeft gelijk, maar wel in die zin dat vele Vlamingen die niet voor ongebreidelde abortusvrijheid zijn, niet op de CD&V stemmen, maar op de N-VA of zelfs het Vlaams Belang. Met die laatste stem zetten zij zichzelf alvast politiek buitenspel. Er zou nooit een ‘reguliere’ parlementsmeerderheid instemmen met de grote versoepeling waar ‘links’ hardnekkig voor pleit, indien Vlaamse abortus-kritische stemmen niet aan extreemrechts verloren gingen.
Intussen bestaat wel het risico dat tijdens de regeringsonderhandelingen na de verkiezingen van 2024 – die weer lang dreigen te gaan duren – een ad hoc-meerderheid in het Belgisch parlement een verregaande versoepeling van abortus goedkeurt. Voorstanders kunnen daarvoor immers met de Partij van de Arbeid/Parti des Travailleurs een meerderheid vormen, zonder met die extreemlinkse fractie een regering te moeten vormen. Terwijl de regeringsvorming aansleept, zijn zulke ad hoc-meerderheden in het Belgische parlement schering en inslag.
Als het Vlaams Belang zoals verwacht als grote overwinnaar uit de stembusslag komt, loopt België ongetwijfeld voor lange tijd vast. Geen enkele Franstalige partij in wil in zee met het Vlaams Belang of met partijen die met dat Vlaams Belang een Vlaamse regering vormen. En gezien de huidige mediacampagne om abortus als een recht van de vrouw te beschouwen – ook wanneer ze zich mentaal niet goed voelt bij haar zwangerschap – maakt een parlementsmeerderheid na de verkiezingen wellicht wel abortus mogelijk tot 18 weken na de conceptie.
Het kabinet heeft besloten dat er een regeling komt voor de levensbeëindiging van ernstig zieke en onbehandelbare kinderen van 1 tot 12 jaar, een regeling waar kinderartsen al jaren voor pleiten. Tot nu was er alleen iets geregeld voor kinderen vanaf 12 jaar en voor baby’s tot één jaar.
Een meerderheid van de mensen die deelnamen aan de levenseindepeiling van Trouw zou willen dat stervenshulp bij een ‘voltooid leven’ mogelijk wordt. Rond de initiatiefwet daarvoor van D66 is het al een jaar stil.
RIVM Jaarverslag Vaccinatiegraad 2022 (2023-0031)