Katholiek Nieuwsblad, 23 mei 2008
door Jan Peeters

Britse wetenschappers mogen voortaan mens-dierembryo’s aanmaken voor onderzoek, besloot het Lagerhuis deze week. Maar ook andere omstreden punten kwamen moeiteloos door de stemming.

Er was fel verzet tegen het Wetsontwerp Menselijke Vruchtbaarheid en Embryologie van de regering-Brown, vooral vanuit kerkelijke, met name katholieke hoek. De anglicaanse Kerk verzette zich meer tegen het oprekken van grenzen. Katholieke Labourparlementariërs, ministers voorop, riskeerden ontslag en royement door te weigeren akkoord te gaan met de stemdiscipline die premier Brown tot voor kort wilde opleggen. Brown haalde bakzeil.

In het wetsontwerp zijn een aantal zeer omstreden bepalingen opgenomen. Het meest omstreden is het toestaan van het creëren van mens-dierembryo’s, waarbij menselijk DNA in dierlijke eicellen wordt gebracht die geheel of gedeeltelijk van eigen erfelijk materiaal zijn ontdaan, of omgekeerd. De wet bepaalt (nog) wel dat deze embryo’s niet langer dan veertien dagen mogen leven. Het in leven houden of implanteren in een baarmoeder blijft vooralsnog verboden.

‘Donorembryo’
Ook het tweede morele struikelblok kwam er door: het zogenaamde ‘reddings-‘ of ‘donor-embryo’, dat uitsluitend dient om weefsel te kunnen aanmaken voor de genezing van een zieke broer of zus. Dat embryo moet zelf sterven.

Ook vindt het Lagerhuis het niet langer nodig dat er voor ivf-behandeling een vader in beeld moet zijn, ook al zou dat niet de biologische zijn. Dat betekent dat ook alleenstaande vrouwen en lesbische stellen voor ivf-behandeling in aanmerking komen. Opvallend genoeg sneuvelde een vierde omstreden punt: de verlaging van de abortuslimiet van 24 weken naar 20 of zelfs 12 weken. Daarvoor was breed campagne gevoerd en het punt heeft ook steun onder de bevolking, met name onder vrouwen. De voorstellen werden met overgrote meerderheid van tafel geveegd. Het resultaat van de stemming, die volgens pro-lifers rampzalig was, ontlokte aan sommige Lagerhuisleden het commentaar dat Groot-Brittannië met het aannemen van het wetsontwerp beland is in een “morele anarchie”.

Het maken van hybride embryo’s zou volgens wetenschappers nodig zijn omdat het chronische tekort aan menselijke eicellen het embryonaal onderzoek zou ophouden. Wetenschappers beweren al jaren dat dit onderzoek tot genezing van ernstige en tot nu toe ongeneeslijke ziekten als parkinson, ms en alzheimer zou leiden. Gordon Brown, wiens zoon aan de ongeneeslijke en dodelijke taaislijmziekte lijdt, zei dat het onderzoek de “levens van miljoenen mensen” zal veranderen. Tot nu toe heeft alleen onderzoek met volwassen stamcellen, niet afkomstig van embryo’s, effectieve behandelmethoden opgeleverd.

Kort debat
Tijdens het slechts drie uur durende debat ging het er fel aan toe. Daarbij verbaasden verschillende parlementariërs zich over het kennelijke gemak waarmee de zware morele implicaties terzijde werden geschoven ten bate van onderzoek dat tot nog toe geen enkele toepasbare behandeling voor de genoemde afwijkingen heeft opgeleverd.

Conservatief Edward Leigh benadrukte dat ieder Lagerhuislid graag zou willen dat er behandelingen worden ontwikkeld voor sommige aandoeningen. “Maar sommige dingen zijn zo onnodig gevaarlijk dat ze verboden moeten worden. Geen enkel ander land doet dit. Wat embryologie betreft, lijken we wel een schurkenstaat. Wij zijn net kinderen die met landmijnen spelen zonder zelfs maar enig idee te hebben van de gevaren van de technologie waar we mee te maken hebben. We kunnen en mogen niet samengevoegd worden met het dierenrijk”, aldus Leigh.

De socialist dr. lan Gibson vond dat alles uit de kast gehaald moet worden. “De reden voor wetenschap is dat we iets vermoeden, een idee hebben. Wij willen zekerheid hebben dat het onderzocht kan worden.”

Maar zijn partijgenoot en voormalig minister sir Gerald Kaufman viel hem in de rede: “Hoe ver ga je dan? Waar stop je? Waar liggen de grenzen? Als je nu het maken van hybriden toestaat, wat sta je dan straks toe, zelfs als je geen idee hebt waartoe het leidt?”

Waarop gezondheidsminister Dawn Primarolo antwoordde: “Het is geen belofte dat dit uiteindelijk leidt tot behandelmethodes. Het is een streven dat het zou kunnen.”

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 16 mei 2008
door Henk Rijkers

Zodra we erin slagen de problemen rond de darwinistische evolutietheorie bij het grote publiek te krijgen, is de ondergang van die theorie nog slechts een kwestie van tijd.

Dat is steeds de stelling geweest van Phillip Johnson, de Amerikaanse topjurist, die geldt als de vader van Intelligent Design. Met de succesdocumentaire Expelled, vorige maand in de VS in première gegaan, lijkt het eerste deel van zijn wens uitgekomen. De film concentreert zich op het recht van vrij onderzoek aan onze universiteiten. Deze zitten geheel dichtgetimmerd. Zelf nadenken en onderzoeken is er verboden, zodra de conclusies leiden buiten de darwinistisch getrokken paden. Wie het toch doet, is expelled, wordt als ketter uitgestoten. Maar wetenschap is toch geen godsdienst?

Nee, maar de experimentele natuurwetenschap is wel voortgekomen uit de middeleeuwse theologie. Mensen horen daar vaak van op, maar het is een historisch feit. Je kunt dat onder andere nalezen in de klassieke wetenschapsgeschiedenis De mechanisering van ons wereldbeeld (1950) van Eduard Dijksterhuis. Intelligent Design is dan ook niet op de eerste plaats een strategie van conservatieve Amerikaanse christenen, maar het oorspronkelijke uitgangspunt van de opwindende procesmatige zoektocht naar hoe de wereld om ons heen in elkaar zit, die we nu wetenschap noemen. “God heeft het boek van de natuur geschreven in de taal van de wiskunde”, jubelde Galileo Galilei al. De werkelijkheid – geschapen door de hand van een vaderlijke Schepper – heeft een begrijpbare structuur, die wij kunnen achterhalen. Vanuit dat vertrouwen begint de wetenschap. De Grieken hadden het nog niet en liepen vast, ondanks geniale aanzetten. Wij hadden het wel, en genieten nog elke dag van de oogst.

Wat deugt er nu niet aan de darwinistische evolutietheorie, die door Expelled onder vuur wordt genomen? Het antwoord is eenvoudig: de theorie klopt niet, althans niet in de mate waarin de aanhangers het voorstellen. Haal een baby uit het oerwoud, wiens voorouders altijd op het primitiefste niveau hebben geleefd. Geef dat kind een moderne opvoeding. Hij (of zij) zal zich ontwikkelen tot een modern mens, misschien zelfs tot een geleerde die tien talen leert, complexe problemen oplost en de snaartheorie van het heelal verbetert. Hoe kan dit? Hoe kan een kind, oorspronkelijk gedoemd tot een primitief bestaan, hersens hebben die zo ongelofelijk overbemeten zijn dat hij net zo goed een geleerde blijkt te kunnen worden? Is dat geen ontwerp?

“Hoewel Darwins evolutietheorie weinig bijdraagt aan de inhoud van de wetenschap, heeft die veel te bieden aan haar ideologie. Zij doet dienst als de scheppingsmythe van onze tijd, door aan de natuur eigenschappen toe te schrijven die voorheen aan God toebehoorden”, schrijft de briljante agnost David Berlinski. Daar zit hem de kneep. Het gaat het darwinisme niet om de verklaring van de werkelijkheid, maar om de wegverklaring van het wonder dat eraan ten grondslag ligt.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 13 mei 2008

Het Britse Lagerhuis is met overgrote meerderheid voor de behandeling van de omstreden embryowet die toestaat dat mens-dier embryo’s worden gecreëerd. Dat melden de Britse media. Ethici en Kerken hebben fel geprotesteerd tegen de wet. Die staat het ook toe embryo’s aan te maken als ‘weefselbank’ voor zieke broertjes of zusjes. Het ontwerp laat ook de voorwaarde vallen dat bij ivf een vader nodig is. Daardoor zou het voor alleenstaande vrouwen en lesbische stellen mogelijk wordenook voor ivf in aanmerking te komen.

Volgende week zal over het wetsvoorstel worden gedebatteerd en zal over de afzonderlijke onderdelen van de wet worden gestemd. Begin april werd al het eerste hybride embryo gecreëerd door menselijke genen in te brengen in een uitgeholde eicel van een koe. Het embryo werd kort daarop gedood.

Volgens minister van gezondheid Alan Johnson is het onderzoek noodzakelijk voor de wetenschappelijke vooruitgang. Het kweken van hybride embryo’s zou het tekort aan vrouwelijke eicellen aanvullen dat nodig wordt geacht voor embryonaal onderzoek.

De Katholieke Kerk heeft zich vanaf het begin fel verzet tegen het wetsontwerp. Verschillende leden van het kabinet van premier Brown, onder wie verschillende katholieke ministers, zullen tegen het wetsontwerp stemmen. Aanvankelijk eiste Brown partijdiscipline, maar dat zou betekenen dat hij een groot aantal ministers zou moeten ontslaan.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Trouw, 13 mei 2008
door Annemarieke van der Woude, predikant/geestelijk verzorger bij Stichting Oranje Nassau’s Oord

Heeft het leven zonder rede nog zin? Jazeker. Voor dementerenden worden andere dingen belangrijk.

Katholiek Nieuwsblad, 10 mei 2008

De leer van de encycliek ‘Humanae Vitae’, waarmee paus Paulus VI in 1968 kunstmatige geboorteregeling principieel afwees, is nog altijd “onveranderd waar”. Dat zei paus Benedictus XVI zaterdag in een toespraak tot de deelnemers aan een tweedaags congres naar aanleiding van de veertigste verjaardag van de encycliek.

Ook veertig jaar na de publicatie zijn de “waarheid en vooruitziende blik” treffend. Het document is op grote schaal aangevallen, verkeerd begrepen en is ook een “teken van tegenspraak” geworden. Echtelijke liefde is een omvattend proces waarin lichaam en ziel samen behoren te gaan. Zij mag niet van vluchtige of twijfelachtige gevoelens afhangen, aldus de paus. De echtelijke liefde neemt zowel de uniciteit van de persoon serieus als het feit “dat gehuwden alles samen delen wanneer zij zich wederzijds aan elkaar schenken met de belofte van een trouwe en exclusieve liefde, die vrucht is van een werkelijk vrije keuze.”

De paus sprak lovend over de “vooruitziende blik waarmee het probleem behandeld is”. Ook ten aanzien van de nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen blijft de leer van ‘Humanae Vitae’ actueel en daagt daarmee uit tot nadenken, onderstreepte Benedictus XVI. Het sleutelwoord blijft de liefde. In een cultuur waarin het hebben het zijn domineert, dreigt het menselijk leven zijn waarde te verliezen. “Wanneer de seksualiteitsbeleving in een drugs verandert, die de partner onderwerpt aan de eigen verlangens zonder de perioden van de geliefde te respecteren, dan gaat het er zelfs niet meer om de ware betekenis van de liefde te verdedigen, maar allereerst de waarde van de persoon zelf.”

De gelovigen mogen nooit toelaten dat een “dominantie van de technologie de waarde van de liefde en de heiligheid van het leven vernietigt”. Het is daarom uitermate belangrijk de jeugd op te voeden in de ware betekenis van de liefde. Deze mag “niet door vluchtige boodschappen” verduisterd worden. Zich valse voorstellingen maken van de liefde of illusies koesteren over de verantwoordelijkheid ten aanzien van de seksualiteit “strekt een samenleving niet tot eer die de principes van vrijheid en democratie hoog in het vaandel heeft”. Want vrijheid veronderstelt altijd ook de waarheid en verantwoordelijkheid voor de ander wat ook offer inhoudt. Zonder deze elementen kan de menselijke gemeenschap niet groeien. Want voortdurend loert het gevaar in een “cirkel van verstikkend egoïsme” te raken.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Medisch Contact, 21 april 2008

Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) en het Hubrechtlaboratorium zijn er voor het eerst in geslaagd stamcellen uit een volwassen menselijk hart uit te laten groeien tot nieuwe hartspiercellen.

Persbericht Universiteit van Utrecht, 17 april 2008

De levensverwachting van baby’s die worden geboren met een open ruggetje, wat vaak gepaard gaat met een waterhoofd, is de laatste jaren sterk gestegen door verbeteringen in de medische zorg.

Sinds kort bereikt een grote groep de volwassen leeftijd, waarin zij na een relatief rustige medische periode opnieuw en ook vaak met andere medische problemen te maken krijgen. Promovendus Hans Barf raadt aan te zorgen dat deze jong-volwassenen terecht kunnen bij een gespecialiseerde groep samenwerkende artsen en andere hulpverleners. De hulp moet niet alleen gericht zijn op de medische zorg, maar ook op de begeleiding voor een zo zelfstandig mogelijk functioneren in de maatschappij.

Als gevolg van de aandoening kan een persoon met een open ruggetje te maken krijgen met een groot aantal problemen, zoals rolstoelgebondenheid, incontinentie, pijn en leerproblemen. De mate waarin deze problemen zich voordoen variëren sterk van persoon tot persoon. Bovendien spelen er nieuwe vraagstukken een rol in hun leven, zoals opleiding, wonen, werk, vrienden, het krijgen van een partner en mogelijk ook kinderen.

Barf concludeert dat een ernstige vorm van open rug niet noodzakelijk betekent dat de kwaliteit van leven verminderd. Andersom, jong volwassenen met een mildere vorm ervaren ook problemen, waarschijnlijk omdat zij zich spiegelen aan gezonde leeftijdsgenoten.

Promotie 29-04-2008, 14:30 uur , Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Katholiek Nieuwsblad, 12 april 2008

De Duitse pauselijk adviseur Manfred Lütz heeft vlijmscherpe kritiek geuit op de terminologie waarmee in de Duitse Bondsdag is gediscussieerd over de nieuwe embryowet.

Volgens de daarbij gebruikte term ‘Ethiek van genezing’ rechtvaardigt het hoge doel van genezing het experimenteren met menselijke embryo’s. Volgens Lütz gaat het hierbij in feite om inhumaan fundamentalisme. Die heeft “met verstandige ethiek niets van doen” en moet daarom als “strijdbegrip” ieder tegenargument als onmenselijk onderuithalen, schrijft Lütz in de Kölner Stadt-Anzeiger. Wanneer de ‘Ethiek van genezing’ de exploitatie van embryonale stamcellen bepleit, offert zij “ongeremd weerloze mensen aan het begin van hun bestaan voor de gezondheid van anderen”.

Hiermee valt Lütz de voorzitter van de Duitse Evangelische Kerk, bisschop Wolfgang Huber, frontaal aan, zonder hem te noemen. Huber bepleitte enige verruiming van de embryowet. Theoloog en psychiater Lütz is lid van de Pauselijke Academie voor het Leven en lid van de Pauselijke Raad voor de Leken.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

de Volkskrant, 5 april 2008

Nu er de mogelijkheid bestaat een euthanasieverzoek te honoreren, gaat de NVVE een stap verder. “Verplichting” en “wilsverklaring uit een eerdere periode” zijn de sleutelwoorden waarmee een werkgroep van start gaat. De Christelijke uitgangspunten “aanvaarden, dragen, verlichten en omgaan met lijden zijn ver te zoeken. (SME Webredactie)

Tertio, 2 april 2008
door Peter Vande Vyvere

De zelfgekozen dood van Hugo Claus blijft de gemoederen beroeren. De euthanasiediscussie vult krantenkolommen en opinierubrieken, flakkert op na een documentaire van pro-euthanasie-arts Marc Cosyns en inspireert Open VLD tot proefballonnetjes over de uitbreiding van de euthanasiewet voor dementen en kinderen.

Al die heisa heeft te maken met de buitenproportionele media- aandacht voor Claus’ euthanasie. De schrijver is natuurlijk een icoon van de emancipatorische omslag van onze cultuur in de tweede helft van de vorige eeuw. In die zin verwondert het niet dat zijn zelfgekozen dood tot polarisatie leidt. En tegelijk is het tragisch. Want euthanasie is een uiterst delicate – en overigens veeleer beperkt voorkomende – handeling. Daarom zijn absolute uitspraken en verhitte verwijten zoals die van Erwin Mortier op Claus’ afscheidplechtigheid volkomen ongepast. “Meneer de kardinaal: schaam je”, sneerde de schrijver en hij verweet kardinaal Godfried Danneels “de eigen morele superioriteit te celebreren boven het lichaam van een geliefde dode”.

Wie heeft baat bij dat heilloze gestook? Danneels hekelde in zijn paashomilie alleen de verbijsterende mediatieke ophemeling van euthanasie. Want die is onmiskenbaar. Voor de rest: evenmin als pleitbezorgers van zelfbeschikking zieken veroordelen die voor een natuurlijke dood kiezen, nagelen gelovigen iemand aan de schandpaal wanneer hij werkelijk ondraaglijk lijdt en wenst te worden verlost. Geen enkele welmenende gelovige, van stoeltjeszetter tot kardinaal, verheerlijkt aftakeling, lijden en pijn. Wel waarschuwen gelovigen voor een verabsolutering van de zelfbeschikking. Voor een cultuur die mensen – vooral de zwakken – sluipend dreigt te culpabiliseren als ze onproductief, zwak en afhankelijk worden. Is het zo moeilijk de opiniebijdrage van broeder René Stockman, de oproep van de kardinaal en de leer van de kerk over euthanasie te verstaan als een kreet en een noodsignaal?

Wie kan werkelijk soeverein, vrij en onafhankelijk van elke morele druk over zijn leven beslissen? Zo’n vrijheid mag de dominante maatschappelijke maatstaf niet worden. Want ze is hoogstens voor enkele bevoorrechte sterken weggelegd. Bij uitstek kinderen en wilsonbekwame mensen moeten worden beschermd tegen de perfide suggestie dat je als verzwakkende mens ‘onwaardig’ en anderen alleen tot last bent. Dat is helaas het effect van een wetgeving die euthanasie voor kinderen en wilsonbekwamen principieel mogelijk maakt.

De media dragen in dat dossier een verpletterende verantwoordelijkheid. In De Morgen van het voorbije weekend geeft Walter Pauli de jonge Open VLD-er Jean-Jacques De Gucht een terechte bolwassing voor zijn ondoordachte voorstel tot het verplichten van ‘euthanasiedokters’ in elk ziekenhuis. Nu is het wachten op reportages, beelden en interviews die de waardigheid en de diepte reveleren van mensen die hun ziekte tot het einde dragen. Of die de wonderlijke kracht van menselijke nabijheid tonen in de toewijding van verzorgers en naasten. Correcte berichtgeving laat ook die realiteit zien.

Overgenomen met toestemming van Tertio.