Katholiek Nieuwsblad, 11 mei 2010
door Henk Rijkers
De strijd rond het doorprikken van natuurlijke selectie (het fundament van de evolutietheorie), als “met afstand het domste idee ooit serieus genomen door de wetenschap” (Granville Sewell) heeft een nieuw stadium van opwinding bereikt met het verschijnen van What Darwin Got Wrong, dat net zo goed Darwin Got It All Wrong had mogen heten.
Het bijzondere is dat dit boek geschreven is door twee topacademici die zich afficheren als naturalistische en atheïstische denkers: taalfilosoof Jerry Fodor en cognitief psycholoog Massimo Piattelli-Palmarini. “Dit is geen boek over God, noch over Intelligent Design”, zo beginnen ze.
Waar komt hun betoog dan op neer? Het evolutionaire idee van een wedloop van organismen, die een voorsprong krijgen door het ontwikkelen van voordelige eigenschappen, leidt tot een onhoudbaar verklaringsmodel. Immers, organismen zijn geen pakketjes van losse eigenschappen, maar alles zit complex aan elkaar vast. Er valt dus niet zoveel te selecteren. Als een hert dus bruin is, kun je dat gevoelsmatig wel bevredigend verklaren als evolutionair ontwikkelde ‘schutkleur’, maar als je feitelijk wilt beschrijven hoe dat zo gekomen is (en dát is pas wetenschap), heb je een groot en onoverzichtelijk probleem. Kort samengevat: natuurlijke selectie is nepverklaring en de echte wetenschap moet nog beginnen. Niemand weet hoe evolutie werkt, aldus de auteurs. En Darwins evolutietheorie is, samen met zijn neodarwinistische opvolgers, een lege theorie: er wordt niets verklaard, er wordt alleen maar doorgeborduurd op een “desastreuze denkfout”.
Het bij evolutie-enthousiasten zo vermaledijde creationisme alsmede de wetenschappelijke beweging Intelligent Design hebben nooit iets anders beweerd. Fodor en Piattelli kijken voorlopig wel uit dat hardop toe te geven. Niettemin protesteren zij er wel tegen dat de evolutiebiologie een florerende wetenschap is die in alle richtingen haar imperialistische vleugels uitslaat. Overal weten de overenthousiaste aanhangers wel een ‘evolutionaire’ verklaring voor te bedenken. Wie denkt hierbij niet aan het ooit zo in zwang zijnde ‘wetenschappelijke’ marxisme en freudianisme, die ook overal ‘verklaringen’ voor genereerden? Zelf herinneren Fodor en Piattelli vooral aan het vroegere behaviourisme, dat in zijn denkfouten een exacte parallel vormt met het darwinisme.
De strijd tegen de evolutietheorie is nog lang niet gewonnen. Maar het is bemoedigend te zien dat men nu ook in ‘de’ wetenschap geen genoegen meer begint te nemen met de oncontroleerbare verhaaltjes waarmee biologen al 150 jaar zo verbazend gemakkelijk wegkomen.
Jerry Fodor & Massimo Piattelli-Palmarini, What Darwin Got Wrong. Uitg. Profile Books, 262 pp., geb., € 24,99, ISBN 978 184 6682 19 3.