door dr. J.A. Raymakers
Personalist Bioethics, Foundations and Applications
Kardinaal Elio Sgreccia
The National Catholic Bioethics Center, Philadelphia 2012, 838 pag.
ISBN 978-0-935372-63-2.
Dit boek is een Engelstalige bewerking van de vierde editie in het Italiaans van het Manuale di Bioetica van E. Sgreccia (1928) uit 2007. De eerste uitgave was in 1988. Voor wie het Italiaans machtig is, was dit boek al jaren een standaardwerk op het gebied van de bio-ethiek en de medische ethiek. De titel van de Engelse uitgave benadrukt als uitgangspunt een personalistische visie op ontologische grondslag volgens de leer van de Katholieke Kerk. Sgreccia is auteur van meer dan 400 publicaties over bio-ethische onderwerpen vooral in het Italiaans maar ook in internationale tijdschriften. Hij heeft als priester een ruime persoonlijke ervaring met de geestelijke verzorging van ziekenhuispatiënten en in het adviseren aan ziekenhuisautoriteiten en medewerkers en was adviseur van paus Johannes Paulus II in bio-ethische kwesties en is o.a. emeritus president van de Pauselijke Academie voor het Leven.
Het boek behandelt de bio-ethiek in brede zin en bestrijkt veel meer dan strikt medisch-ethische onderwerpen. Het bestaat uit twee delen: General bioethics en Particular bioethics. Elk van de 16 hoofdstukken wordt afgesloten met een uitvoerige puntsgewijze samenvatting. Het boek eindigt met een zeer uitvoerige en breed georiënteerde bibliografie van 88 pagina’s, die zoveel mogelijk up to date gebracht is, een naamregister en een zaakregister. In het eerste deel wordt uitvoerig ingegaan op definities, op het leven, op de menselijke persoon en zijn lichaam, op de beginselen van de bio-ethiek, de bio-ethiek in de geneeskunde en tenslotte op de organisatie van de bio-ethische commissies. Voor het uitgangspunt van het boek is hoofdstuk IV ‘The human person and his body’ van groot belang. Wat de mens is, de menselijke persoon, het menselijk lichaam en de waarden die het vertegenwoordigt, de transcendentie van de persoon, dit alles wordt uitvoerig besproken en vergeleken met opvattingen van een groot aantal filosofen en andere auteurs. Het volgend hoofdstuk bespreekt uitvoerig de beginselen van de bio-ethiek.
In het praktische gedeelte, Particular bioethics, worden allereerst in 5 hoofdstukken en bijna 200 pagina’s alle kwesties rond de voortplanting, het nieuwe leven, genetica, seksualiteit, abortus, fertilisatie technieken en sterilisatie besproken. De grondigheid is exemplarisch. Een hoofdstuk over experimenten met mensen wordt gevolgd door een over orgaantransplantatie en tenslotte een over euthanasie en het waardige sterven. Het boek wordt afgesloten met een bespreking van de bioethica in verband met de technologie, een wetenschap-kritische bespreking van de ontwikkeling van de mogelijkheden die technologie en wetenschap bieden en hoe de mens daarmee om dient te gaan.
Het is een handboek en dus geen boek om in een keer uit te lezen. Men zal zich beperken tot het lezen van een hoofdstuk nu en een ander hoofdstuk bij een andere gelegenheid. Men zal het boek regelmatig ter hand kunnen nemen om eigen gedachten te toetsen aan de brede en evenwichtige bespreking die het boek van een heel spectrum van actuele problemen en technische mogelijkheden geeft. Het is overzichtelijk en uitstekend toegankelijk.
Het is een verheugend feit dat dit belangrijke standaardwerk nu voor een wereldpubliek bereikbaar is.