Letter to the superior general of the Congregation of the “Brothers of Charity”, regarding the accompaniment of patients in psychiatric hospitals of the congregation’s Belgian branch

Congregation for the Doctrine of the Faith, 30 March 2020

Most Reverend Br René, Superior General,

In March 2017, on the website of the Belgian branch of the Congregation of the “Brothers of Charity”, a document was published which permits — under certain conditions — the practice of euthanasia in a Catholic hospital. This practice, supported by the Association Provincialat des Frères de la Charité asbl, is fundamentally based on three criteria: the inviolability of life, the autonomy of the patient and the relationship of care. Such a document, however, makes no reference either to God, or to Sacred Scripture, or to the Christian vision of humanity.

The Congregation for the Doctrine of the Faith wrote to the Superior General, who had already disapproved of this document, asking for clarifications, and the then-prefect of the Dicastery informed the Holy Father about the gravity of the case in an audience on 20 May 2017.

From 27 June 2017 until now, contacts and meetings have taken place between the Congregation for the Doctrine of the Faith, the Congregation for Institutes of Consecrated Life and Societies of Apostolic Life, the Secretariat of State, Representatives of the Frères and of the Association Provincialat des Frères, as well as representatives of the Episcopal Conference of Belgium, in order to offer opportunities and spaces for dialogue on an extremely delicate subject and thus to find, in a spirit of sincere ecclesiality, a convergence on Catholic doctrine on the subject.

The numerous interdicasterial meetings of 31 August and 7 November 2017, of 1 February, 15 March, 20 June and 12 October 2018, and of 20 July 2019, this Dicastery’s letter to the Superior General of the Frères dated 30 June 2017, the document Principles to be observed on the accompaniment of patients in psychiatric hospitals, and the meeting which took place in Rome on 21 March 2018 should all be recalled.

In this context, the Secretary of State and the Prefects of the Congregation for the Doctrine of the Faith and of the Congregation for Institutes of Consecrated Life and Societies of Apostolic Life asked the Representatives of the Frères and of the Association Provincialat des Frères to unequivocally affirm in writing their adherence to the principles of the sacredness of human life and the unacceptability of euthanasia, and, as a result, their absolute refusal to carry it out in the institutions dependent on them. Unfortunately, the replies received gave no assurances on these points.

Euthanasia remains an inadmissible act, even in extreme cases, inasmuch as it “is a grave violation of the law of God, since it is the deliberate and morally unacceptable killing of a human person. This doctrine is based upon the natural law and upon the written word of God, is transmitted by the Church’s Tradition and taught by the ordinary and universal Magisterium” (John Paul II, Evangelium Vitae, n. 65).

For his part, Pope Francis has affirmed that “the current socio-cultural context is progressively eroding the awareness of what makes human life precious. Indeed, it is increasingly valued in terms of its efficiency and utility, to the point of considering lives that do not correspond to this criterion as ‘rejected’ or ‘unworthy’. In this situation of the loss of authentic values, the inalienable duties of human and Christian solidarity and fraternity also fail. In reality, a society deserves to be recognized as ‘civil’ if it develops antibodies against the throwaway culture; if it recognizes the intangible value of human life; if solidarity is actively practiced and safeguarded as the foundation of coexistence” (Pope Francis, Address to participants in the Plenary Assembly of the Congregation for the Doctrine of the Faith, 30 January 2020).

Furthermore, he reiterated that “the relational — and not merely clinical — approach to the patient, considered in the uniqueness and integrality of his person, imposes the duty never to abandon anyone in the presence of incurable diseases. Human life, because of its eternal aim, preserves all its value and all its dignity in any condition, even of precariousness and fragility, and as such is always worthy of the highest consideration” (ibid.).

In these latter words, Pope Francis touches on the theme of “compassion”, which is increasingly invoked by public opinion as a justification for euthanasia.

John Paul II had already made it unequivocally clear that euthanasia is “a false mercy, and indeed a disturbing ‘perversion’ of mercy. True ‘compassion’ leads to sharing another’s pain; it does not kill the person whose suffering we cannot bear. Moreover, the act of euthanasia appears all the more perverse if it is carried out by those, like relatives, who are supposed to treat a family member with patience and love, or by those, such as doctors, who by virtue of their specific profession are supposed to care for the sick person even in their most painful terminal stages” (Evangelium Vitae, n. 66).

In short, therefore, Catholic teaching affirms the sacred value of human life; the importance of caring for and accompanying the sick and disabled; the Christian value of suffering; the moral unacceptability of euthanasia; the impossibility of introducing this practice into Catholic hospitals, even in extreme cases, and of collaborating in this regard with civil institutions.

It seems clear that the position of the Brothers of Charity group in Belgium does not conform to such principles. Indeed: 1.) it rejects the absolute nature of respect for life, or rather, it calls into doubt that the life of an innocent human being must be respected “always”, leaving open the possibility of exceptions; 2.) with regard to the importance of the care and accompaniment of psychiatric patients, it refers to the Belgian law on euthanasia, clearly opening the possibility for non-terminal psychiatric patients; 3.) it leaves the responsibility and the right to accept or reject the request for euthanasia (“medical act”) to the doctor, thereby excluding the hospital’s choice; 4.) it maintains the possibility of euthanasia within the Institute with the justification of enabling family members to avoid the effort of having to find another solution.

The report of the Apostolic Visitator, H.E. Bishop Jan Hendriks, also demonstrated no progress, since it shows the profound difficulty in maintaining the link between the works and the Congregation of the Brothers of Charity, since those responsible do not accept the commitment to finding a viable solution that avoids any form of responsibility for euthanasia on the part of the institution.

Therefore, at the end of this long and painful journey, and noting the lack of willingness to accept the Catholic Doctrine on euthanasia, it is announced, albeit with deep sadness, that the psychiatric hospitals run by the Association Provincialat des Frères de la Charité asbl in Belgium, henceforth, can no longer be considered Catholic institutions.

I gladly take this opportunity to confirm my feelings of religious respect.

Cardinal Luis F. Ladaria,
sj Prefect

✠ Giacomo Morandi Titular
Archbishop of Cerveteri
Secretary

NOS, 26 februari 2020

Artsen in Duitsland mogen voortaan patiënten helpen bij zelfdoding. Dat is het gevolg van een langverwacht oordeel van het Duitse Constitutioneel Hof.  Medisch Contact interpreteert de uitspraak anders en schrijft over “Streep door Duitsverbod op euthanasie”.

Katholiek Nieuwsblad, 16 januari 2020
door Peter van Rijn, gepensioneerd huisarts

De Hoge Raad buigt zich over de vraag of een wilsverklaring alleen genoeg is om euthanasie te kunnen krijgen als je bijvoorbeeld zwaar dement bent geworden. Het feit dat dergelijke patiënten tegenstribbelen, geeft het antwoord al.

Kort voor Kerstmis adviseerde de procureur-generaal van het Openbaar Ministerie de Hoge Raad dat een arts niet altijd met een wilsonbekwame patiënt hoeft te overleggen over euthanasie, als die patiënt een geldige schriftelijke wilsverklaring heeft ingediend.

Aanleiding was de euthanasie die een verpleeghuisarts in 2016 pleegde op een zwaar demente vrouw die eerder een wilsverklaring had getekend. De arts vond die verklaring voldoende om tot euthanasie over te gaan. De rechter ontsloeg de arts in september van rechtsvervolging, waarna het OM in cassatie ging.

Ethisch dieptepunt

Het vonnis van de Haagse rechtbank was een ethisch dieptepunt. Is gedwongen euthanasie op een zich verwerende demente patiënt wel geoorloofd? Mogen de afweerreacties wel badinerend als niet relevant en primitief dierlijk worden afgedaan? En mogen die voorkomen worden door stiekem met een smoesje een slaapmiddel in diens koffie te doen?

De genoemde rechter bepaalde in feite dat je jezelf door een schriftelijke wilsverklaring onherroepelijk het recht op leven ontzegd hebt, en jezelf daarmee hebt gedegradeerd tot een soort dier of ding.

Het OM is hiertegen in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. Het zou logisch zijn als hiernaast ook een campagne gestart wordt om mensen te waarschuwen tegen onoverdachte en niet voorziene gevolgen van het ondertekenen van een wilsverklaring.

Tot dier of ding gedegradeerd

Als arts leg je dit aan een patiënt uit en hoop je dat deze beseft dat hij of zij zichzelf door zo’n verklaring tot dier of ding degradeert. Het is het mogelijk dat die patiënt dan antwoordt: “Ja, prima, dan doe ik dat maar.” Okay, zeg je dan, u bent dan niet meer dan een beest.

Probeert u zich voor stellen hoe dat straks gaat: uw gemoedsstemming hoeft dan niet persé negatief te zijn, maar u kunt toch onverhoeds onder dwang en geweld in dan voor u onbegrijpelijke en ongewenste pijn en doodsangst worden gebracht. Waardoor u een in uw beleving onverwachte en ongewilde dood sterft.

Blind vertrouwen

Dát is het vooruitzicht dat je deze patiënt moet geven. Als deze dan desondanks tóch voor euthanasie kiest, is er nog een ander argument. In Genesis was Abraham eens zo verblind, dat hij zijn zoon wilde offeren, die in blind vertrouwen en niets vermoedend zijn vader volgde.

De kracht van de ethiek die dat gelukkig voorkwam, geldt onverminderd ook voor een mens die minder wilsbekwaam wordt geacht dan een kind. Ook een niets meer beseffende, volledig wilsonbekwame demente patiënt, hoe primitief functionerend ook, heeft er recht op zijn dokter zó blind te kunnen vertrouwen dat deze hem niet zomaar zal doden.

Acht slaan op actuele reactie van de patiënt

In de zogeheten Code of Practice voor Euthanasie van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie worden zelfs slaapmiddelen als Dormicum in de koffie, of fysieke actie van potige familieleden als dwangmiddelen aanbevolen als iemand tegenstribbelt.

Een échte dokter zal echter altijd acht blijven slaan op elke actuele reactie van zijn patiënt, wat deze in zijn ‘vorige leven’ ook beweerd heeft.

Gelukkige uitkomst

De procureur-generaal van het OM, Jos Silvis, verklaarde in de aanloop naar het genoemde verzoek tot cassatie namelijk ook dat een arts bij duidelijke aanwijzingen dat de demente patiënt echt niet dood wil, moet stoppen met de euthanasie.

Als dat wordt overgenomen, wordt het gerechtelijke vonnis waarmee het gebruik van geweld bij het toepassen van euthanasie op demente patiënten wordt toegestaan, in één klap weggevaagd .

Dat zou een gelukkige uitkomst zijn. Want het doden van een wilsonbekwame, volledig demente patiënt kan per definitie alleen maar onder dwang en met geweld plaats vinden. De betrokkene mist immers elk besef van deze opgedrongen situatie en zal er daarom nooit vrijwillig aan kunnen meewerken, daarmee aangevend niet dood te willen. Het geeft enige hoop in afwachting van het oordeel van de Hoge Raad.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 18 december 2019

Priesters kunnen mensen die kiezen voor euthanasie of hulp bij zelfdoding geestelijk begeleiden, maar zij mogen niet aanwezig zijn bij de uitvoering ervan. Dat zei kardinaal Wim Eijk in een interview met het Amerikaanse Catholic News Agency.

Erbij aanwezig zijn “zou de indruk kunnen wekken dat de priester het besluit steunt of zelfs dat euthanasie of hulp bij zelfdoding in sommige omstandigheden niet moreel onwettig zou zijn” volgens de leer van de Kerk, aldus de kardinaal, die ook arts en medisch ethicus is.

Onderscheid euthanasie en hulp bij zelfdoding

Kardinaal Eijk maakte een onderscheid tussen vrijwillige euthanasie en hulp bij zelfdoding. In het eerste geval dient een arts een patiënt op diens verzoek levensbeëindigende middelen toe. In het laatste geval schrijft de arts een patiënt doelbewust middelen voor om zelfmoord te plegen, en neemt de patiënt die zelf in.

In beide gevallen echter “zijn de verantwoordelijkheden van de patiënt en de arts dezelfde”. Priesters moeten mensen die voor een van beide kiezen duidelijk maken “dat beide daden de intrinsieke waarde van het menselijk leven schenden, dat is een zware zonde”.

Uitspraken aartsbisschop Paglia

Eijks stellingname over de aanwezigheid van priesters wijkt af van die van aartsbisschop Vincenzo Paglia. Paglia is voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, waarvan kardinaal Eijk lid is.

De aartsbisschop zei onlangs dat hij de hand zou vasthouden van iemand die sterft door hulp bij zelfdoding. In Paglia’s ogen is dat geen impliciete goedkeuring van een praktijk die de Kerk principieel afwijst.

Vechten tegen ‘egoïstische’ maatschappij

“Er zijn, de hand van een stervende vasthouden, is iets dat iedere gelovige zou moeten voorstaan zoals zij een cultuur voorstaan die tegen hulp bij zelfdoding is”, aldus de Italiaanse aartbisschop.

Katholieken moeten volgens hem ook blijven vechten tegen de “egoïstische” maatschappij die ouderen en terminaal zieken tot “niet goed genoeg” en “overbodig voor de wereld” bestempeld.

Belgische bisschoppen: ‘Heel moeilijk spanningsveld’

De Belgische bisschoppen publiceerden eerder dit jaar een brochure over pastorale zorg rond het levenseinde. Daarin onderschreven ze de fundamentele waarde van het menselijk leven en stelden ze dat niemand bij zijn levenseinde alleen gelaten mag worden.

Attente aanwezigheid vormt de basis van de nabijheid bij mensen. Dat geldt volgens hen ook in situaties waarin mensen aangeven te verlangen naar de dood en euthanasie overwegen. Ook dan “moeten we aanwezig blijven”.

Dat “houdt geenszins een goedkeuring van euthanasie in. Voor de pastor kan dit een heel moeilijk spanningsveld betekenen”.

Wel of geen uitvaart of laatste sacramenten?

Kardinaal Eijk ging in het interview ook in op de vraag of priesters de uitvaart kunnen doen van mensen die kiezen voor hulp bij zelfdoding of euthanasie.

Iemand die zijn uitvaart plant voordat hij bewust zijn leven beëindigt, kan de laatste sacramenten niet ontvangen, aldus de kardinaal. Wie van plan is “de intrinsieke waarde van zijn leven” te schenden is niet in de juiste staat om de sacramenten te ontvangen. Diegene legt zijn leven niet “in de barmhartige handen van God”, maar wil het “in zijn eigen handen nemen”.

De priester die in zulke gevallen de sacramenten toedient of een uitvaart plant, maakt zich “schuldig aan een schandaal”: het “zou kunnen suggereren dat zelfmoord of euthanasie in bepaalde omstandigheden zijn toegestaan”.

In bepaalde gevallen wel een uitvaart

In gevallen waarin een priester vaststelt dat depressie of andere psychiatrische klachten iemands vrijheid om deze keuzes te maken, verkleinden, kan hij wel een uitvaart houden voor de overledene, voegde de kardinaal toe.

Verzet tegen pro-euthanasietrend

Eijk benadrukte verder dat de Kerk zich op positieve wijze moet verzetten tegen de pro-euthanasietrend, bijvoorbeeld door te wijzen op palliatieve zorg rond het levenseinde, en “iets te doen tegen eenzaamheid”.

“Wie in eenzaamheid leeft, zonder de aandacht en de zorg van anderen, is minder in staat de pijn te dragen”, zei hij.

‘De pijn met Christus dragen’

De Kerk verkondigt daarnaast “een christelijke spiritualiteit en een geleefd geloof. Dit houdt in dat je je ook kunt aansluiten bij de lijdende Christus en de pijn met Hem kunt dragen. Wij zijn dus nooit alleen”.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 12 december 2019

Aartsbisschop Vincenzo Paglia, voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, zou de hand vasthouden van iemand die sterft door hulp bij zelfdoding. Hij ziet dat niet als een impliciete goedkeuring van een praktijk die de Kerk principieel afwijst.

Paglia sprak dinsdag met journalisten, voorafgaand aan een tweedaags symposium over palliatieve zorg. Hij stelde daarbij ook dat katholieken moeten zorgen voor een contrast.

Hij vindt het van essentieel belang om gemeenschappen en landen te wijzen op de holistische benadering van zorg. “We willen voorkomen dat het groeiende aantal ouderen leidt tot niet alleen een wegwerpcultuur, maar tot een echte verwerping, dat wil zeggen, de cultuur van euthanasie.”

‘De hand van een stervende vasthouden’

In reactie op een vraag zei hij als priester aanwezig te willen zijn bij een zelfdoding, omdat “de Heer nooit iemand in de steek laat. Zelfs als we tegen hulp bij zelfdoding zijn, omdat we het vuile werk van de dood niet willen verrichten”.

“Er zijn, de hand van een stervende vasthouden, is iets dat iedere gelovige zou moeten voorstaan zoals zij een cultuur voorstaan die tegen hulp bij zelfdoding is.”

Vechten tegen de ‘egoïstische’ maatschappij

Katholieken zouden volgens de aartsbisschop ook voor een contrast moeten zorgen, en moeten blijven vechten tegen de “egoïstische” maatschappij die ouderen en terminaal zieken tot “niet goed genoeg” en “overbodig voor de wereld” bestempeld.

Richtlijn Zwitserse bisschoppen

De Zwitserse bisschoppen publiceerden vorige week richtlijnen over pastorale zorg rond hulp bij zelfdoding. Daarin staat dat pastorale zorgverleners niet aanwezig zouden moeten zijn als iemand op die manier sterft.

Gevraagd naar zijn gedachten over dergelijke richtlijnen, zei Paglia: “Laat de regels gaan. Ik geloof dat niemand verlaten zou moeten worden. Ik zou de ideologie uit deze situatie willen verwijderen.”

‘Een vraag naar liefde die niet vervuld werd’

Zelfmoord noemde hij een “verlies” voor de rest van de maatschappij. “We kunnen het nooit veranderen in een ‘wijs besluit’.”

Tegelijk zei hij de uitvaart te doen van mensen die hun eigen leven hebben beëindigd, omdat hij zelfmoord ziet als “een grote vraag naar liefde die niet vervuld werd. Dit is waarom de Heer nooit iemand in de steek laat”.

“In deze egoïstische maatschappij hebben we geen nieuwe wetten nodig. We hebben meer liefde nodig, een mede-verantwoordelijkheidstoevoeging. We zijn allemaal nodig, we kunnen niemand missen. Een maatschappij die zelfmoord goedkeurt of mensen achterlaat die ‘niet goed genoeg’ zijn, is een wrede maatschappij,” voegde hij toe.

‘Zelfmoord is een mislukking van de gehele maatschappij’

“Ik zie zelfmoord persoonlijk als een mislukking van de gehele maatschappij. Maar het is geen mislukking van God,” zei de prelaat. “We zijn allen kinderen van God. Kan een moeder haar zoon in de steek laten?”

Paglia wees er op dat de Kerk leert dat er geen zekerheid is over wie er in de hel is; zelfs niet in het geval van de apostel Judas, die Jezus verraadde en zich toen verhing. Als een katholiek iets anders beweert, “is het ketterij”.

Religie, spiritualiteit en gezondheid

De bijeenkomst werd gesponsord door de Pauselijke Academie voor het Leven en het WISH-initiatief, een onderdeel van de Qatarstichting, met ondersteuning van het British Medical Journal.

Het evenement draait om de mogelijke positieve effecten van religie en spiritualiteit op het welzijn en de kwaliteit van leven van patiënten en hun families. In de presentaties komen de christelijke, joodse en islamitische benaderingen van medische ethiek en palliatieve zorg.

Meer begrip voor dilemma’s zorgpersoneel

Sultana Afdhal, hoofd van het WISH-initiatief, sprak de hoop uit meer begrip voor de ethische dilemma’s van zorgpersoneel te creëren, door medici en geestelijk leiders met elkaar in gesprek te brengen.

Hij hoopt dat er gemeenschappelijke grond gevonden wordt, en het lijden van mensen kan worden verlicht door naast hun lichamelijke en psychische noden, ook hun geestelijke noden onder ogen te zien.

Wetenschap en geloof

Ook Kamran Abbasi, arts en redacteur van het British Medical Journal ziet het belang van de combinatie van wetenschap en geloof.

“De overtuigingen van mensen spelen een belangrijke en centrale rol in hun besluitvorming betreffende hun gezondheid. Het is belangrijk dat mensen van alle geloofsovertuigingen en achtergronden op wetenschappelijke bewijzen kunnen bouwen om lange en gezonde levens te leiden.”

Interview met kardinaal Eijk over dit onderwerp

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Medisch Contact, 5 december 2019

Minister Hugo de Jonge van VWS is niet van plan de euthanasiewet aan te passen om actieve levensbeëindiging mogelijk te maken voor kinderen tussen de 1 en 12 jaar oud die ondraaglijk en uitzichtloos lijden en binnen afzienbare tijd zullen overlijden.

CBS, 19 november 2019

Euthanasie moet in bepaalde gevallen mogelijk zijn, vindt 87 procent van de volwassenen in Nederland. Daartegenover is 8 procent in alle gevallen tegen, en 5 procent kan of wil er niets over zeggen. Dit meldt het CBS op basis van het onderzoek Belevingen 2018.

Opvallend is dat ook christenen, zowel reformatorische als Rooms-katholieken in ruime meerderheid vinden dat euthanasie onder bepaalde omstandigheden mogelijk moet zijn. In de beschrijving van het onderzoek is niet vermeld wanneer mensen geclassificeerd werden als Rooms-katholiek of behorende tot een andere religie. Evenmin is vermeld hoe kerkbetrokken de mensen die zich religieus noemen zijn.

KNMG, 14 november 2019

In oktober jl. heeft de World Medical Association (WMA) een nieuwe ‘Declaration on euthanasia and physician-assisted suicide’ vastgesteld. De WMA handhaaft haar oppositie tegen euthanasie en hulp bij zelfdoding, maar noemt deze niet langer ‘onethisch’. Ook wordt niet meer gezegd dat de medische professie beide zou moeten veroordelen. De drie eerdere documenten van de WMA over euthanasie en hulp bij zelfdodingen verklaarden dat nog wel.

De KNMG is voorzichtig positief over de recent vastgestelde verklaring en ziet deze als de uitkomst van een discussie die de KNMG, samen met haar Canadese zusterorganisatie, een aantal jaren geleden binnen de WMA is gestart. Hoewel de oppositie tegen euthanasie en hulp bij zelfdoding binnen de WMA blijft bestaan, worden de artsen die hier wel uitvoering aan geven niet langer (moreel) veroordeeld. Dit is een kleine, maar volgens de KNMG wel cruciale en positieve stap in de verdere discussie over dit belangrijke onderwerp tussen artsen wereldwijd.

---

WMA declaration on euthanasia and physician-assisted suicide

Adopted by the 70th WMA General Assembly, Tbilisi, Georgia, October 2019

The WMA reiterates its strong commitment to the principles of medical ethics and that utmost respect has to be maintained for human life. Therefore, the WMA is firmly opposed to euthanasia and physician-assisted suicide.

For the purpose of this declaration, euthanasia is defined as a physician deliberately administering a lethal substance or carrying out an intervention to cause the death of a patient with decision-making capacity at the patient’s own voluntary request. Physician-assisted suicide refers to cases in which, at the voluntary request of a patient with decision-making capacity, a physician deliberately enables a patient to end his or her own life by prescribing or providing medical substances with the intent to bring about death.

No physician should be forced to participate in euthanasia or assisted suicide, nor should any physician be obliged to make referral decisions to this end.

Separately, the physician who respects the basic right of the patient to decline medical treatment does not act unethically in forgoing or withholding unwanted care, even if respecting such a wish results in the death of the patient.

Katholieke Nieuwsblad, 1 november 2019

Vertegenwoordigers van de katholieke en orthodoxe Kerken, de islam en het jodendom hebben in het Vaticaan een gezamenlijke verklaring ondertekend tegen euthanasie en hulp bij zelfdoding.

Zij moedigen in de verklaring ook de bevordering van palliatieve zorgverlening aan. Daarmee krijgen stervende patiënten de beste, meest uitgebreide lichamelijke, emotionele, maatschappelijke, religieuze en spirituele zorg en geschikte steun voor hun gezinnen , zo schrijven ze.

Voorbereid door Pauselijke Academie voor het Leven

Paus Franciscus ontmoette de ondertekenaars op 28 oktober, nadat hij een paar uur eerder een exemplaar van de verklaring had gekregen. Onder de ondertekenaars waren vertegenwoordigers van het Vaticaan, het oecumenische patriarchaat van Constantinopel, het patriarchaat van Moskou en islamitische en Joodse academici en leiders.

De Positiebepaling van de Abrahamitische monotheïstische religies over zaken aangaande het einde van het leven was voorbereid door de Pauselijke Academie voor het Leven .

Wijdverspreid debat over het levenseinde

Aanleiding voor de verklaring is het wijdverspreide debat over zaken rond het levenseinde en het beleid daarover. Met de gezamenlijke verklaring willen de ondertekenaars duidelijk de positie laten blijken van de monotheïstische geloven over “de waarden en handelswijzen die de stervende patiënt aangaan”, alsmede hun gezinnen, zorgverleners en beleidsmakers die één van deze religies aanhangen.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding ‘inherent verkeerd’

De geloofsleiders, aldus het artikel, delen “gezamenlijke doelen en zijn het volstrekt met elkaar eens in hun aanpak omtrent levenseinde-situaties.” Zij bevestigen dat euthanasie en hulp bij zelfdoding “inherent en daardoor ethisch en religieus verkeerd zijn en zonder uitzondering verboden zouden moeten worden. Iedere druk die uitgeoefend wordt op stervende patiënten om hun levens te beëindigen door actieve en opzettelijke daden wordt geheel en al verworpen”.

Geen dwang om mee te werken aan euthanasie

“Geen zorgverlener zou gedwongen of onder druk gezet mogen worden om direct of indirect te assisteren bij het opzettelijk en intentioneel doden van een patiënt door hulp bij zelfdoding of enige vorm van euthanasie, vooral wanneer het tegen het geloof van de zorgverlener indruist.” Gewetensbezwaren moeten “worden gerespecteerd”.

Palliatieve zorg overal beschikbaar maken

Ze moedigen overheden aan om ervoor te zorgen dat “gevalideerde en professionele palliatieve zorg voor iedereen en overal beschikbaar is. Zelfs wanneer de moeite om gespaard te worden voor de dood onredelijk zwaar lijkt, zijn we moreel en religieus verplicht om verlichting te bieden, pijn- en symptoombestrijding, kameraadschap, zorg en spirituele ondersteuning te bieden aan de stervende patiënt en zijn of haar familie”.

Wetten en beleid die “die de rechten en de waardigheid van de stervende patiënt beschermen, om euthanasie te voorkomen en palliatieve zorg te bevorderen”, worden geprezen.

Patiënten hun waardigheid helpen inzien

De gezamenlijke verklaring zegt dat de samenleving patiënten moet helpen zodat de angst om een last te zijn hen niet leidt tot de overtuiging waardeloos te zijn of een leven zonder waarde of waardigheid te leiden. Zij moeten worden geholpen in te zien dat zij zorg verdienen en ondersteuning om het leven natuurlijk te laten eindigen.

Mensen van goede wil

De verklaring roept beleidsmakers en zorgverleners op om zich in de standpunten op dit vlak van de drie monotheïstische godsdiensten te verdiepen. Zo kunnen ze “de beste zorg aan stervende patiënten en hun gezinnen, die vasthouden aan hun religieuze normen” bieden, en hen helpen “leiding te vinden bij hun religieuze tradities”.

Hierbij willen de ondertekenaars ook “andere religies en alle mensen van goede wil” betrekken.

Idee van rabbijn Steinberg

Paus Franciscus had het idee van een gezamenlijke verklaring voorgesteld aan de Israëlische rabbijn Avraham Steinberg, een kinderneuroloog en expert op het gebied van medische ethiek.

Steinberg werd met zijn Argentijnse collega-rabbijn Fernando Szlajen in 2017 door paus Franciscus benoemd tot lid van de Pauselijke Academie voor het Leven. Zij zijn de eerste twee rabbijnen ooit die lid zijn van die Academie.

On October 28, 2019 in the Casina Pio IV (Pontifical Academy for Sciences, Vatican City), Archbishop Vincenzo Paglia, President of the Pontifical Academy for Life, and other Representatives, have signed the Position Paper Of The Abrahamic Monotheistic Religions On Matters Concerning The End-Of-Life.

The Position Paper was prepared by the Pontifical Academy for Life under the mandate of Pope Francis. On October 28th Pope Francis has received the main signers, the deputies of the Patriarchate of Costantinoples, of the Patriarchate of Moscow and others from the Islam world, and the Jewish world, between the Chief Rabbi of Rome.

Excerpts from the Position Paper:
“We encourage and support validated and professional palliative care everywhere and for everyone. Even when efforts to continue staving off death seems unreasonably burdensome, we are morally and religiously duty-bound to provide comfort, effective pain and symptoms relief, companionship, care and spiritual assistance to the dying patient and to her/his family.

We commend laws and policies that protect the rights and the dignity of the dying patient, in order to avoid euthanasia and promote palliative care.

We call upon all policy-makers and health-care providers to familiarize themselves with this wide-ranging Abrahamic monotheistic perspective and teaching in order to provide the best care to dying patients and to their families who adhere to the religious norms and guidance of their respective religious traditions.

We are committed to involving the other religions and all people of goodwill“.

.