De heer Vincent Lambert is overleden. Als verantwoordelijken voor de verschillende religies in de stad Reims bidden we voor onze stadgenoot. We doen dat al jaren, met veel van onze landgenoten die diep getroffen zijn door zijn lot. De bevelen hem aan bij de levende en barmhartige God, bij Hem die de mensen vanuit de dood tot het leven roept. We bidden voor de vrouw en de dochter van de heer Vincent Lambert, voor zijn ouders, zijn broers en zusters en voor al de zijnen. Dat zij door hun verdriet heen troost en hoop mogen vinden. Wij spreken tegenover hen ons broederlijk medegevoel uit.

We denken vandaag intens aan hen die de zorg voor de heer Lambert hadden: de artsen en de afdelingsmedewerkers van het ziekenhuis van Reims, en ook de advocaten en rechters die tot taak hadden helderheid te brengen in de situatie van de heer Lambert.

De situatie van de heer Lambert was eenmalig. De besluiten, die met betrekking tot hem genomen zijn, kunnen dus niet als zodanig worden overgenomen voor gevallen die schijnbaar gelijkaardig zijn. Gezien de debatten die hebben plaatsgevonden menen wij dat het nuttig is om de volgende punten naar voren te brengen in het licht van ons geloof in een God die schepper is en het leven geeft:

1. We erkennen zonder terughoudendheid dat het eigen is aan de waardigheid van ieder menselijk wezen om af te zien van een behandeling die geacht wordt nutteloos, of niet geproportioneerd te zijn of die het risico inhoudt dat zij een toestand van nog meer lijden kan veroorzaken, zolang als een dergelijk besluit het leven van niemand anders in gevaar brengt;
2. Wij menen dat het voor mensen mogelijk is elkaar te ondersteunen, elkaar te helpen, elkaar te begeleiden tijdens de meest pijnlijke momenten van het leven, zodat geen enkele burger in de verleiding komt om van de maatschappij te eisen dat zij zijn dood
   veroorzaakt;
3. Wij zouden onze medeburgers eraan willen herinneren dat het feit dat iemand van anderen afhankelijk wordt voor verzorging of voor de handelingen van het gewone dagelijkse leven niet betekent dat deze persoon zijn waardigheid verliest; we willen ons ervoor inzetten om bij te dragen tot een opwekking tot toewijding, edelmoedigheid en solidariteit voor personen die afhankelijk zijn, op grond van welke oorzaak dan ook en ook bij hun naasten die de verantwoordelijkheid voor de zorg dragen, hen die men tegenwoordig de ’mantelzorgers’ noemt;
4. We willen allen danken die hebben bijgedragen aan  het nadenken over de situatie van het levenseinde en over de uitzonderlijke situatie van mensen die zich in een toestand van zeer geringe communicatiemogelijkheid bevinden, die noch helemaal vallen in de categorie van zieken, noch geheel in die van de mensen met een handicap.  Zonder twijfel
   is nog medisch en filosofisch onderzoek nodig om hen op de beste manier te begeleiden. Een overweging aangaande de de praktijk van de reanimatie lijkt ons eveneens noodzakelijk. Het lijkt ons van groot belang dat verstandige en diepgaande discussies over deze medische en ethische kwesties worden voortgezet.
5. Wij geven uitdrukking aan ons vertrouwen in de artsen van ons land. Ons gemeenschappelijk vertrouwen in hun wetenschappelijke en menselijke capaciteiten is noodzakelijk opdat zij kunnen voortgaan met het nemen van de beste en meest wijze beslissingen, door in waarheid met de personen, die aan het einde van hun leven staan, in gesprek te gaan of met de  naasten van hen die niet meer in staat zijn tot communiceren.
6. Omdat wij in het eeuwige leven geloven, verklaren we dat het leven van de mens veel meer is dan het lichamelijke leven, maar zich nu eenmaal wel afspeelt in de lichamelijke situatie. Wij willen onze diepe verbondenheid uitdrukken met al diegenen die hun naasten in beproeving bijstaan met fijngevoeligheid, edelmoedigheid, zonder iets terug te verwachten, in vreugde over hun lichamelijke aanwezigheid. We willen nogmaals onze dankbaarheid uitspreken aan het medische en
   verpleegkundige personeel van onze ziekenhuizen.

Ons land heeft zich tot nu toe moeite gegeven om een juiste weg te vinden om mensen aan het einde van hun leven en zij, die gedeeltelijk of geheel verstoken zijn van het vermogen tot communiceren, te begeleiden in de sterk technologische context waarin we leven.

We wensen dat ons land  steeds meer een zorg zal weten te ontwikkelen die in staat is de therapeutische vooruitgang, de palliatieve zorg, een echte relationele beschikbaarheid van het verplegend personeel en een samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers tot een geheel te maken alsook een maatschappelijke zorg die in staat is om uitgesloten en verlaten personen op te nemen, opdat voor allen een samenleving in solidariteit en broederschap kan worden zeker gesteld.

Ondertekenaars:
Rabbijn Amar, Reims
Aomar Bendaoud, imam van de Grote Moskee van Reims
Dominee Xavier Langlois, van de Verenigde Protestantse Kerk te Reims
Dominee Pasca Geoffroy, van de Verenigde Protestantse Kerk te Reims
+ Eric de Moulins-Beaufort, aartsbisschop van Reims
+ Bruno Feillet, hulpbisschop van Reims

Vertaling uit het Frans: dr. J.A. Raymakers

Décès de Vincent Lambert – Déclaration commune des responsables religieux de Reims
Diocese de Reims, 11 juli 2019

Déclaration commune des responsables religieux rémois, à propos de la mort de M. Vincent Lambert

M. Vincent Lambert est mort. Responsables des différents cultes dans la ville de Reims, nous prions pour notre concitoyen. Nous le faisons depuis des années, avec beaucoup de nos compatriotes profondément affectés par son sort. Nous le recommandons au Dieu vivant et miséricordieux, à celui qui appelle les êtres humains de la mort à la vie. Nous prions pour la femme et pour la fille de M. Vincent Lambert, pour ses parents, ses frères et ses sœurs, pour tous les siens. Qu’ils puissent trouver consolation et espérance par-delà leur chagrin. Nous leur exprimons notre fraternelle compassion.
Nous pensons fortement en ce jour à ceux qui ont eu à s’occuper de M. Lambert : les médecins et les équipes de l’hôpital de Reims, et aussi les avocats et les magistrats qui ont eu la responsabilité d’éclairer la situation de M. Lambert.

La situation de M. Lambert était singulière. Les décisions prises à son sujet ne peuvent donc être transposées telles quelles à des cas apparemment analogues. Au vu des débats qui ont eu lieu, nous pensons utile, dans la lumière de notre foi en Dieu qui crée et qui donne la vie, de rappeler les points suivants :

1. Nous reconnaissons sans réserve qu’il appartient à la dignité de tout être humain de renoncer à un traitement jugé inutile, disproportionné ou risquant de provoquer un état de souffrance supplémentaire, du moment qu’une telle décision ne met en danger la vie d’aucun autre ;
2. Nous croyons qu’il est possible aux êtres humains de se soutenir, de s’entraider, de s’accompagner dans les moments les plus douloureux de la vie, de sorte qu’aucun citoyen ne soit tenté d’exiger de la société qu’elle provoque sa mort ;
3. Nous voudrions rappeler à nos concitoyens que devenir dépendant des autres pour des soins ou pour les actes de la vie ordinaire ne signifie pas perdre sa dignité ; nous voulons œuvrer pour contribuer à susciter les dévouements, les générosités et les solidarités nécessaires auprès des personnes dépendantes, à quelque titre qu’elles le soient, et auprès de leurs proches qui en portent la responsabilité, ceux que l’on appelle aujourd’hui « les aidants » ;
4. Nous voulons remercier tous ceux qui ont contribué à la réflexion sur la situation de la fin de vie et sur la situation singulière des personnes en état pauci-relationnel, qui n’entrent ni tout à fait dans la catégorie des personnes malades ni tout à fait dans celle des personnes handicapées. Des recherches médicales et philosophiques sont sans doute encore nécessaires pour les accompagner au mieux. Une réflexion sur la pratique de la réanimation nous paraît également nécessaire. Poursuivre des débats prudents et approfondis sur ces questions médicales et éthiques nous paraît important.
5. Nous exprimons notre confiance aux médecins de notre pays. Notre confiance collective dans leurs capacités scientifiques et humaines est nécessaire pour qu’ils puissent continuer à prendre les décisions médicales les meilleures et les plus sages en dialoguant en vérité avec les personnes en fin de vie ou les proches des personnes devenues incapables de communiquer ;
6. Croyants en la vie éternelle, nous affirmons que la vie humaine est bien plus que la vie corporelle mais se joue pourtant dans la condition corporelle. Nous exprimons notre profonde union à tous ceux qui entourent leurs proches dans l’épreuve avec délicatesse, avec générosité, sans attendre de retour, en se réjouissant de leur présence corporelle. Nous redisons notre gratitude pour le personnel médical et soignant de nos hôpitaux.

Notre pays s’est efforcé jusqu’ici de trouver une voie juste pour accompagner au mieux, dans le contexte de haute technicité dans lequel nous vivons, les personnes en fin de vie et celles qui sont privées partiellement ou totalement de capacités de communication.

Nous souhaitons que notre pays développe toujours davantage aussi bien le soin médical capable d’intégrer les progrès thérapeutiques, les soins palliatifs, une véritable disponibilité relationnelle des soignants et une collaboration des aidants et des bénévoles, que le soin social capable d’intégrer les exclus et les délaissés, afin de garantir à tous une vie commune dans la solidarité et la fraternité.

Signataires :
Rabbin Amar, de Reims
Aomar Bendaoud, imam de la Grande Mosquée de Reims
Pasteur Xavier Langlois, de l’Eglise Protestante Unie de France à Reims
Pasteur Pascal Geoffroy, de l’Eglise Protestante Unie de France à Reims
+ Eric de Moulins-Beaufort, archevêque de Reims
+ Bruno Feillet, évêque auxiliaire de Reims

Engelse vertaling op ZENIT

Katholiek Nieuwsblad, 11 juli 2019

De Franse comapatiënt stierf donderdagochtend na het stopzetten van zijn sondevoeding. Dat gebeurde na een jarenlange juridische strijd.

Het Franse Hof van Cassatie oordeelde twee weken geleden oordeelde dat de toediening van voedsel en vocht aan de 42-jarige Fransman mocht worden stopgezet.

Negen dagen geleden werd de sondevoeding uitgezet. Vincent Lambert overleed vanochtend om 08.24 uur in het universiteitsziekenhuis van Reims, zo liet zijn broer François weten aan nieuwsagentschap AFP.

Paus Franciscus: ‘Ieder leven is waardevol’

Paus Franciscus reageerde via zijn Twitteraccount @Pontifex: “Moge God de Vader Vincent Lambert in zijn armen verwelkomen. Laat ons geen samenleving bouwen die personen afdankt van wie we de levens niet langer als het leven waard beschouwen: ieder leven is waardevol, altijd.”

Verklaring Vaticaan

Vaticaans woordvoerder Alessandro Gisotti liet na Lamberts overlijden een verklaring uitgaan. “We hebben met leedwezen het nieuws over de dood van Vincent Lambert vernomen”, stond daarin. “We bidden dat de Heer hem in zijn Huis opneemt en drukken onze nabijheid uit met zijn geliefden en aan degenen die tot het laatst met liefde en toewijding voor hem gezorgd hebben.”

Ook benadrukte Gisotti wat paus Franciscus eerder zei over de zaak: “God is de enige meester over het leven van het begin tot aan het natuurlijk einde en het is onze plicht om het leven altijd te beschermen en niet te zwichten voor de wegwerpcultuur.”

Juridische strijd

Lambert leefde al meer dan tien jaar in vegetatieve toestand. Hij raakte verlamd na een ernstig verkeersongeluk in 2008.

Sinds die tijd woedde er een juridische strijd over de vraag of de toediening van voedsel en vocht stopgezet mag worden. Lamberts vrouw en zes van zijn acht broers en zussen waren daar voorstander van; zijn ouders hebben zich daar altijd tegen verzet.

Een Mis voor Vincent Lambert

Aartsbisschop Michel Aupetit van Parijs vroeg zijn priesters dinsdag al om een Mis op te dragen voor Lambert en diens familie, en Lambert “toe te vertrouwen aan de Heer, de God van barmhartigheid”.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 4 juli 2019

De artsen van Vincent Lambert hebben laten weten te willen stoppen met het toedienen van voeding en vocht aan de 42-jarige Fransman.

Verantwoordelijk arts Vincent Sanchez liet Lamberts familie dinsdag in een e-mail weten het vonnis van het Frans Hof van Cassatie te zullen volgen, meldt CNA. Het Hof oordeelde afgelopen vrijdag dat de vitale ondersteuning van Lambert mag worden weggenomen.

Lambert leeft al meer dan tien jaar in vegetatieve toestand. Hij raakte verlamd na een ernstig verkeersongeluk in 2008.

Juridische strijd over lot Vincent Lambert

Sinds die tijd woedde er een juridische strijd over de vraag of de toediening van voedsel en vocht stopgezet mag worden.

Lamberts vrouw en zes van zijn acht broers en zussen zijn daar voorstander van; zijn ouders hebben zich daar altijd tegen verzet. Volgens zijn vrouw wilde Lambert niet in leven worden gehouden in een “vegetatieve staat”, maar dit is nooit op schrift gesteld.

Pleidooi bij VN

Lamberts moeder pleitte volgens Radio France International maandag bij de Mensenrechtenraad van de VN in Genève voor het in leven houden van haar zoon. “Zonder jullie ingrijpen zal mijn zoon, Vincent Lambert, worden geëuthanaseerd omwille van zijn mentale handicap.”

Volgens France24 heeft het VN-Comité voor de Rechten van Mensen met Beperkingen de Franse regering gevraagd Lambert in leven te houden, zodat het onderzoek naar de zaak kan instellen. De regering zou dat verzoek als niet-bindend hebben afgewezen.

Aanklacht wegens moord

De ouders van Vincent Lambert lieten na het vonnis van het Hof van Cassatie al weten, een aanklacht wegens moord in te dienen als hun zoon geen zorg en vocht meer zou krijgen.

Vaticaan over de zaak Lambert

Het Vaticaan stelde eerder dit jaar dat het staken van de behandeling van Vincent Lambert “een vorm van verwaarlozing van de zieke” is en een “grove schending van de waardigheid van de mens” betekent.

Volgens het de Heilige Stoel is de vegetatieve toestand niet in strijd met de waardigheid van personen die zich in een dergelijke situatie bevinden. Ook is het toedienen van vocht en voeding een “vorm van essentiële zorg” en nooit een vorm van onredelijk therapeutisch handelen.

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 2 juli 2019

De hoogste Franse rechtbank heeft geoordeeld dat een zwaar gehandicapte man, die al tien jaar in Frans ziekenhuis kunstmatig wordt gevoed, voedsel en water mag worden onthouden.

Het Hof van Cassatie oordeelde afgelopen vrijdag dat de vitale ondersteuning van de 42-jarige Vincent Lambert mag worden weggenomen. Dit betekent dat zijn ouders geen juridische opties meer hebben in hun jarenlange strijd om hun zoon in leven te houden, aldus de BBC. De ouders hebben verklaard aangifte van poging tot moord te doen als Lambert geen eten en drinken meer zal krijgen, meldt AFP.

Een Franse rechtbank oordeelde afgelopen maand al dat versterving toegestaan was. Op 20 mei werd de voeding weggenomen van Lambert. Een hogere Parijse rechtbank oordeelde in het beroep kort daarop dat hij toch voeding moest ontvangen, waarna het ziekenhuis weer verplicht werd de hulp te hervatten.

Misdaad tegen de menselijkheid

“In iedere andere context wordt doden door uithongering en uitdroging beschouwd als een misdaad tegen de menselijkheid”, zei Alexandra Snyder van pro-life groep Life Legal op 28 juni.

“In Frankrijk wordt deze kwellende dood echter routinematig opgelegd aan mensen met een handicap. Dit moet stoppen. Invaliditeit zou geen doodvonnis moeten zijn.”

Disproportionele behandeling

Euthanasie is verboden in Frankrijk. Sinds 2005 staat een wet artsen toe “disproportionele” behandelingen te staken wanneer zij “geen ander effect hebben dan het leven kunstmatig te verlengen.”

Lambert is al meer dan 10 jaar geheel verlamd en zwaar gehandicapt door een zwaar hoofdtrauma, dat hij 2008 opliep bij een verkeersongeluk.

Sinds die tijd wordt er al juridisch gevochten over het wel of niet blijven toedienen van water en voedsel. Lamberts vrouw en zes van zijn acht broers en zussen zijn voor het wegnemen, zijn ouders vochten tegen deze beslissing.

Vaticaan

Afgelopen maand lieten verschillende mensen uit het Vaticaan weten het uithongeren te veroordelen.

Kardinaal Kevin Farrell, voorzitter van het bureau voor Leken, Familie en Leven, liet gezamenlijk met aartsbisschop Vincenzo Paglia, voorzitter van de Pauselijke Academie voor het Leven, weten het wegnemen van voedsel en water een “ernstige schending van de waardigheid van de persoon” te vinden.

Sommige medici noemen Lambert een “kasplant.” Farrell en Paglia verklaarden Lamberts toestand als een “zeer pathologische toestand, die niet de waardigheid van de personen in deze toestand wegneemt, en ook niet hun fundamentele rechten op leven en zorg, zoals het krijgen van de menselijke basisbehoeften”.

Redelijke hoeveelheid zorg

De Kerk vraagt niet om het nodeloos rekken van zorg, maar beschouwt het voorzien in voedsel en water als een redelijke hoeveelheid aan zorg.

“Het niet toedienen van voedsel en water door een genadeloos oordeel over zijn kwaliteit van leven, is een uitdrukking van een wegwerpmaatschappij die de meest kwetsbare en weerloze mensen verwerpt, zonder hun uniciteit en grote waarde te zien”, zo schreven Farrell en Paglia.

Juridische strijd

In 2015 oordeelde het Europese Hof van de Mensenrechten (12 tegen 5) voor beëindiging van Lamberts leven. Het wegnemen van voedsel en water zou niet in strijd zijn met de Europese wetten.

Een lagere Franse rechtbank had eerder geoordeeld dat Lambert wel recht had op voedsel en water. Deze negen rechters uit Chalons-en-Champagne noemden het uithongeren en uitdrogen een “ernstige en duidelijk illegale aanval op het fundamentele recht om te leven”.

Zij voegden hieraan toe dat Lambert niet ziek of aan het eind van zijn leven is.

Het lichaam van Christus

Paus Franciscus haalde de zaak van Lambert in april 2018 aan. Hij vroeg in zijn Regina Coeli-toespraak om gebed voor mensen zoals Lambert, die “leven, soms voor een lange periode, in een serieuze staat van ziekte, medisch geholpen in hun basisbehoeften”.

“Iedere aanval of verwonding of geweld tegen het lichaam van onze naaste in een verschrikking voor God de Schepper,” zei hij. “In het lichaam van deze mensen vinden we het lichaam van Christus.”

Overgenomen met toestemming van Katholiek Nieuwsblad.

Katholiek Nieuwsblad, 22 mei 2019

Het staken van de behandeling van Vincent Lambert is “een vorm van verwaarlozing van de zieke” en betekent een “grove schending van de waardigheid van de mens”. Dat staat in een officiële verklaring van het Vaticaan, dat hoopt op oplossingen om het leven van de Fransman te beschermen.

Volgens het de Heilige Stoel is de vegetatieve toestand niet
in strijd met de waardigheid van personen die zich in een dergelijke situatie
bevinden. Ook is het toedienen van vocht en voeding een “vorm van essentiële
zorg” en nooit een vorm van onredelijke therapeutische behandeling.

“Totdat het lichaam in staat is om voeding en vocht op te
nemen en tenzij het geen onaanvaardbaar lijden veroorzaakt”, acht het Vaticaan
het voortzetten van de behandeling bij soortgelijke patiënten gerechtvaardigd.
De verklaring werd dinsdag naar buiten gebracht door het dicasterie voor Leken,
Gezin en Leven en door de Pauselijke Academie voor het Leven.

Tweet van paus
Franciscus

Het staken van het toedienen van voeding en vocht betekent
de patiënt aan zijn lot over te laten, en is gebaseerd op een “genadeloos
oordeel over de kwaliteit van het leven”, aldus de verklaring. Ook is de
voortzetting van de zorg volgens het Vaticaan een “onvermijdelijke plicht”.

Paus Franciscus sprak zich maandag in een tweet uit over de
zaak Lambert. “Laten wij bidden voor degenen die ernstig ziek zijn. Laten wij
het leven altijd veiligstellen, God’s geschenk, vanaf haar begin tot natuurlijk
einde. Laten wij niet toegeven
aan een wegwerpcultuur”.

Controversiële zaak

Het Parijse Hof van Beroep bepaalde maandagavond dat Vincent
Lambert vooralsnog toch voeding en vocht moet blijven ontvangen. Enkele uren
daarvoor hadden artsen de toediening daarvan juist gestaakt. Dat zou tot de
dood hebben geleid van Lambert, die zich sinds een ongeluk in 2008 in
vegetatieve toestand bevindt.

De zaak kreeg in Frankrijk in de loop van der jaren veel
aandacht. Lamberts vrouw en zijn artsen lieten al eerder weten te willen
stoppen met het toedienen van voeding. Zijn ouders wilden juist dat hun zoon
voeding blijft ontvangen.

Een aantal malen (waaronder afgelopen maandag) hebben de
artsen ook daadwerkelijk de voeding gestopt. Dat leidde tot een juridische
strijd tussen Lamberts ouders en hen tot aan het Europees Hof voor de Rechten
van de Mens.

On the case of Mr. Vincent Lambert

Joint Declaration of the Dicastery for the Laity, Family and Life and
the Pontifical Academy for Life on the case of Mr. Vincent Lambert, 21.05.2019

Pauselijke Academie voor het Leven, 21 mei 2019

In full agreement with the affirmations of the Archbishop of Reims, H.E.
Msgr. Éric de Moulins-Beaufort, and the auxiliary bishop, H.E. Msgr. Bruno
Feillet, in relation to the sad case of Mr. Vincent Lambert, we wish to
reiterate the grave violation of the dignity of the person that the withdrawal
of nutrition and hydration would constitute. Indeed, the “vegetative state” is
certainly a burdensome pathological state, which however does not in any way
compromise the dignity of those people who find themselves in this condition,
nor does it compromise their fundamental rights to life and to care, understood
as the continuity of basic human assistance.

Nutrition and hydration constitute a form of essential care, always
proportionate to life support: to nourish a sick person never constitutes a
form of unreasonable therapeutic obstinacy, as long as the person is able to
receive nutrition and hydration, provided this does not cause intolerable
suffering or prove damaging to the patient.

The suspension of such care represents, rather, a form of abandonment of
the patient, based on a pitiless judgment of the quality of life, expression of
a throwaway culture that selects the most fragile and helpless people, without
recognizing their uniqueness and immense value. The continuity of assistance is
an inescapable duty.

We therefore hope that solutions may be found as soon as possible to
protect Mr. Lambert’s life. To this end, we assure the prayer of the Holy
Father and all the Church.

Kevin Cardinal Farrell

+ Vincenzo Paglia           

Antwoorden op vragen van de bisschoppenconferentie van de Verenigde Staten betreffende kunstmatige voeding en het geven van vocht

Vraag 1: Is het geven van voeding en vocht (op natuurlijke of kunstmatige wijze) aan een patiënt in “vegetatieve toestand” moreel verplicht, behalve wanneer voeding en vocht niet meer door het lichaam van de patiënt wordt opgenomen of wanneer het hem niet meer toegediend kan worden zonder zeer groot fysiek onbehagen te veroorzaken?

Antwoord: Ja. Het geven van voeding en vocht, ook langs kunstmatige weg is principieel een gewoon en proportioneel middel van instandhouding van het leven. Zij is daarom verplicht in die mate zolang aantoonbaar is dat haar eigen doelstelling bereikt, die bij het verzorgen van een patiënt met vocht en voeding bestaat. Op deze wijze wordt lijden en dood door verhongeren en uitdrogen voorkomen.

Vraag 2: In het geval een patiënt in een “blijvende vegetatieve toestand” op kunstmatige wijze met vocht en voeding verzorgd wordt, mag deze toediening afgebroken worden , wanneer een bevoegde arts met morele zekerheid verklaart dat de patiënt het bewustzijn nooit meer zal herkrijgen?

Antwoord: Neen. Een patiënt in een “blijvende (persisterende) vegetatieve toestand” is een persoon, met zijn fundamentele menselijke waardigheid, aan wie gewone en geproportioneerde behandeling verschuldigd zijn is, die, in principe, de toediening van vocht en voedsel omvatten, ook op kunstmatige (artificiële) wegen.

Paus Benedictus XVI heeft tijdens de audiëntie, die hij aan de ondergetekende Kardinaal-prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer verleende, deze antwoorden, die in de gewone vergadering van deze Congregatie waren vastgesteld, goedgekeurd en de openbaarmaking ervan bevolen.

Rome, bij de zetel van de Congregatie voor de Geloofsleer, op 1 augustus 2007.

William Kardinaal Levada

Prefect

Angelo Amato, s.d.b.

Titulairbisschop van Sila

Secretaris

Congregation for the Doctrine of the Faith
Responses to certain questions of the United States Conference of Catholic Bishops concerning artificial nutrition and hydration
14-9-2007

First question: Is the administration of food and water (whether by natural or artificial means) to a patient in a “vegetative state” morally obligatory except when they cannot be assimilated by the patient’s body or cannot be administered to the patient without causing significant physical discomfort?

Response: Yes. The administration of food and water even by artificial means is, in principle, an ordinary and proportionate means of preserving life. It is therefore obligatory to the extent to which, and for as long as, it is shown to accomplish its proper finality, which is the hydration and nourishment of the patient. In this way suffering and death by starvation and dehydration are prevented.

Second question: When nutrition and hydration are being supplied by artificial means to a patient in a “permanent vegetative state”, may they be discontinued when competent physicians judge with moral certainty that the patient will never recover consciousness?

Response: No. A patient in a “permanent vegetative state” is a person with fundamental human dignity and must, therefore, receive ordinary and proportionate care which includes, in principle, the administration of water and food even by artificial means.

The Supreme Pontiff Benedict XVI, at the Audience granted to the undersigned Cardinal Prefect of the Congregation for the Doctrine of the Faith, approved these Responses, adopted in the Ordinary Session of the Congregation, and ordered their publication.

Rome, from the Offices of the Congregation for the Doctrine of the Faith, August 1, 2007.

William Cardinal Levada
Prefect

Angelo Amato, S.D.B.
Titular Archbishop of Sila
Secretary

Next page: Commentary of the Congregation for the Doctrine of the Faith on these answers

Commentary

The Congregation for the Doctrine of the Faith has formulated responses to questions presented by His Excellency the Most Reverend William S. Skylstad, President of the United States Conference of Catholic Bishops, in a letter of July 11, 2005, regarding the nutrition and hydration of patients in the condition commonly called a “vegetative state”. The object of the questions was whether the nutrition and hydration of such patients, especially if provided by artificial means, would constitute an excessively heavy burden for the patients, for their relatives, or for the health-care system, to the point where it could be considered, also in the light of the moral teaching of the Church, a means that is extraordinary or disproportionate and therefore not morally obligatory.

The Address of Pope Pius XII to a Congress on Anesthesiology, given on November 24, 1957, is often invoked in favor of the possibility of abandoning the nutrition and hydration of such patients. In this address, the Pope restated two general ethical principles. On the one hand, natural reason and Christian morality teach that, in the case of a grave illness, the patient and those caring for him or her have the right and the duty to provide the care necessary to preserve health and life. On the other hand, this duty in general includes only the use of those means which, considering all the circumstances, are ordinary, that is to say, which do not impose an extraordinary burden on the patient or on others. A more severe obligation would be too burdensome for the majority of persons and would make it too difficult to attain more important goods. Life, health and all temporal activities are subordinate to spiritual ends. Naturally, one is not forbidden to do more than is strictly obligatory to preserve life and health, on condition that one does not neglect more important duties.

One should note, first of all, that the answers given by Pius XII referred to the use and interruption of techniques of resuscitation. However, the case in question has nothing to do with such techniques. Patients in a “vegetative state” breathe spontaneously, digest food naturally, carry on other metabolic functions, and are in a stable situation. But they are not able to feed themselves. If they are not provided artificially with food and liquids, they will die, and the cause of their death will be neither an illness nor the “vegetative state” itself, but solely starvation and dehydration. At the same time, the artificial administration of water and food generally does not impose a heavy burden either on the patient or on his or her relatives. It does not involve excessive expense; it is within the capacity of an average health-care system, does not of itself require hospitalization, and is proportionate to accomplishing its purpose, which is to keep the patient from dying of starvation and dehydration. It is not, nor is it meant to be, a treatment that cures the patient, but is rather ordinary care aimed at the preservation of life.

What may become a notable burden is when the “vegetative state” of a family member is prolonged over time. It is a burden like that of caring for a quadriplegic, someone with serious mental illness, with advanced Alzheimer’s disease, and so on. Such persons need continuous assistance for months or even for years. But the principle formulated by Pius XII cannot, for obvious reasons, be interpreted as meaning that in such cases those patients, whose ordinary care imposes a real burden on their families, may licitly be left to take care of themselves and thus abandoned to die. This is not the sense in which Pius XII spoke of extraordinary means.

Everything leads to the conclusion that the first part of the principle enunciated by Pius XII should be applied to patients in a “vegetative state”: in the case of a serious illness, there is the right and the duty to provide the care necessary for preserving health and life. The development of the teaching of the Church’s Magisterium, which has closely followed the progress of medicine and the questions which this has raised, fully confirms this conclusion.

The Declaration on Euthanasia, published by the Congregation for the Doctrine of the Faith on May 5, 1980, explained the distinction between proportionate and disproportionate means, and between therapeutic treatments and the normal care due to the sick person: “When inevitable death is imminent in spite of the means used, it is permitted in conscience to take the decision to refuse forms of treatment that would only secure a precarious and burdensome prolongation of life, so long as the normal care due to the sick person in similar cases is not interrupted” (Part IV). Still less can one interrupt the ordinary means of care for patients who are not facing an imminent death, as is generally the case of those in a “vegetative state”; for these people, it would be precisely the interruption of the ordinary means of care which would be the cause of their death.

On June 27, 1981, the Pontifical Council Cor Unum published a document entitled Some Ethical Questions Relating to the Gravely Ill and the Dying, in which, among other things, it is stated that “There remains the strict obligation to administer at all costs those means which are called ‘minimal’: that is, those that normally and in usual conditions are aimed at maintaining life (nourishment, blood transfusions, injections, etc.). The discontinuation of these minimal measures would mean in effect willing the end of the patient’s life” (no. 2.4.4.).

In an Address to participants in an international course on forms of human preleukemia on November 15, 1985, Pope John Paul II, recalling the Declaration on Euthanasia, stated clearly that, in virtue of the principle of proportionate care, one may not relinquish “the commitment to valid treatment for sustaining life nor assistance with the normal means of preserving life”, which certainly includes the administration of food and liquids. The Pope also noted that those omissions are not licit which are aimed “at shortening life in order to spare the patient or his family from suffering”.

In 1995 the Pontifical Council for Pastoral Assistance to Health Care Workers published the Charter for Health Care Workers, paragraph 120 of which explicitly affirms: “The administration of food and liquids, even artificially, is part of the normal treatment always due to the patient when this is not burdensome for him or her; their undue interruption can have the meaning of real and true euthanasia”.

The Address of John Paul II to a group of Bishops from the United States of America on a visit ad limina, on October 2, 1998, is quite explicit: nutrition and hydration are to be considered as normal care and ordinary means for the preservation of life. It is not acceptable to interrupt them or to withhold them, if from that decision the death of the patient will follow. This would be euthanasia by omission (cf. no. 4).

In his Address of March 20, 2004, to the participants of an International Congress on “Life-sustaining Treatments and the Vegetative State: scientific progress and ethical dilemmas”, John Paul II confirmed in very clear terms what had been said in the documents cited above, clarifying also their correct interpretation. The Pope stressed the following points:

1) “The term permanent vegetative state has been coined to indicate the condition of those patients whose ‘vegetative state’ continues for over a year. Actually, there is no different diagnosis that corresponds to such a definition, but only a conventional prognostic judgment, relative to the fact that the recovery of patients, statistically speaking, is ever more difficult as the condition of vegetative state is prolonged in time” (no. 2).[1]

2) In response to those who doubt the “human quality” of patients in a “permanent vegetative state”, it is necessary to reaffirm that “the intrinsic value and personal dignity of every human being do not change, no matter what the concrete circumstances of his or her life. A man, even if seriously ill or disabled in the exercise of his highest functions, is and always will be a man, and he will never become a ‘vegetable’ or an ‘animal’” (no. 3).

3) “The sick person in a vegetative state, awaiting recovery or a natural end, still has the right to basic health care (nutrition, hydration, cleanliness, warmth, etc.), and to the prevention of complications related to his confinement to bed. He also has the right to appropriate rehabilitative care and to be monitored for clinical signs of possible recovery. I should like particularly to underline how the administration of water and food, even when provided by artificial means, always represents a natural means of preserving life, not a medical act. Its use, furthermore, should be considered, in principle, ordinary and proportionate, and as such morally obligatory, to the extent to which, and for as long as, it is shown to accomplish its proper finality, which in the present case consists in providing nourishment to the patient and alleviation of his suffering” (no. 4).

4) The preceding documents were taken up and interpreted in this way: “The obligation to provide the ‘normal care due to the sick in such cases’ (Congregation for the Doctrine of the Faith, Declaration on Euthanasia, p. IV) includes, in fact, the use of nutrition and hydration (cf. Pontifical Council Cor Unum, Some Ethical Questions Relating to the Gravely Ill and the Dying, no. 2, 4, 4; Pontifical Council for Pastoral Assistance to Health Care Workers, Charter for Health Care Workers, no. 120). The evaluation of probabilities, founded on waning hopes for recovery when the vegetative state is prolonged beyond a year, cannot ethically justify the cessation or interruption of minimal care for the patient, including nutrition and hydration. Death by starvation or dehydration is, in fact, the only possible outcome as a result of their withdrawal. In this sense it ends up becoming, if done knowingly and willingly, true and proper euthanasia by omission” (n. 4).

Therefore, the Responses now given by the Congregation for the Doctrine of the Faith continue the direction of the documents of the Holy See cited above, and in particular the Address of John Paul II of March 20, 2004. The basic points are two. It is stated, first of all, that the provision of water and food, even by artificial means, is in principle an ordinary and proportionate means of preserving life for patients in a “vegetative state”: “It is therefore obligatory, to the extent to which, and for as long as, it is shown to accomplish its proper finality, which is the hydration and nourishment of the patient”. It is made clear, secondly, that this ordinary means of sustaining life is to be provided also to those in a “permanent vegetative state”, since these are persons with their fundamental human dignity.

When stating that the administration of food and water is morally obligatory in principle, the Congregation for the Doctrine of the Faith does not exclude the possibility that, in very remote places or in situations of extreme poverty, the artificial provision of food and water may be physically impossible, and then ad impossibilia nemo tenetur. However, the obligation to offer the minimal treatments that are available remains in place, as well as that of obtaining, if possible, the means necessary for an adequate support of life. Nor is the possibility excluded that, due to emerging complications, a patient may be unable to assimilate food and liquids, so that their provision becomes altogether useless. Finally, the possibility is not absolutely excluded that, in some rare cases, artificial nourishment and hydration may be excessively burdensome for the patient or may cause significant physical discomfort, for example resulting from complications in the use of the means employed.

These exceptional cases, however, take nothing away from the general ethical criterion, according to which the provision of water and food, even by artificial means, always represents a natural means for preserving life, and is not a therapeutic treatment. Its use should therefore be considered ordinary and proportionate, even when the “vegetative state” is prolonged.

(1) Terminology concerning the different phases and forms of the “vegetative state” continues to be discussed, but this is not important for the moral judgment involved.

Source: http://www.vatican.va